Academisch onderzoek
Academische onderzoek door de Afdeling Mobiliteit en Ruimtelijke Planning (AMRP) vindt plaats langs de lijnen van de theoretische ideologie van de actor-relationele benadering.
Voortgekomen uit innovatieve poststructuralistische, relationele en evolutionaire inzichten uit de ruimtelijke planning, sociale en economische geografie en governance, is de actor-relationele benadering gefundeerd op zowel complexiteitstheorie als op wetenschapsfilosofie (actor-netwerk theorie). Begrippen als co-evolutie, veerkracht, zelforganisatie en transitiemanagement staan daarbij centraal. De benadering richt zich op het proces van netwerk vorming, waarbij verschillende actoren en ruimtelijke elementen worden samengebracht in nieuwe en innovatieve business cases en ruimtelijke associaties, om zo een nieuwe, veerkrachtige en duurzame ruimte te creëren.
Denkend voorbij het gebruikelijk debat over overheids-gestuurde planning en neoliberalisme, neemt AMRP de positie in dat niet alleen overheden, maar ook (en soms vooral) burgers, ondernemers, creatievelingen, gemeenschappen en bedrijven een pro-actiever rol spelen in ruimtelijke transformaties. De actor-relationele benadering is op een reeks van onderwerpen toegepast, van water en overstromingsmanagement, gezondheid in de stad, de transitie naar duurzame energie, open ruimte en suburbanisatie, woningbouw, herbestemmen erfgoed, regionale economie, klimaatverandering, mobiliteitsvraagstukken, burgerinitiatieven, stedelijke vernieuwing en complexe ruimtelijke transformaties. Onderzoekers van AMRP hebben onder andere een rol gespeeld bij het signaleren van de opkomst van burgerinitiatieven in ruimtelijke planning en de grote impact die dit heeft op het vakgebied, en stonden mede aan de basis van het nu wijdverspreide begrip “stedelijke zelforganisatie”.
AMRP ontwikkelt de actor-relationele benadering verder langs twee lijnen. Aan de ene kant richt het onderzoek zich op de verdere theoretische verdieping door discipline-overstijgend onderzoek dat raakt aan de filosofie, uitvoerende kunsten, civiele techniek en geografie. Aan de andere kant past AMRP de actor-relationele benadering toe op steeds nieuwe opkomende ruimtelijke uitdagingen en het zich ontvouwende planningsdiscourse van het Vlaamse stedelijke landschap en de Eurodelta (Rijn, Maas, Schelde). Onderzoek vindt plaats in voortdurende uitwisseling tussen deze twee lijnen. Het richt zich op de zoektocht naar minder statische en meer adaptieve en complexiteits-gevoelige planningsbenaderingen, en concrete handelingsperspectieven voor planners in een complexe en steeds veranderende wereld. AMRP hanteert een proactieve en operationele onderzoek benadering, waarbij participatie, stakeholder betrokkenheid, de dagdagelijkse stedelijke en planningspraktijk, experimenten en Living Labs leidende principes zijn – in aanvulling op de gebruikelijke retrospectieve casestudies.
Dit zijn de huidige doctorale onderzoeken:
- Tom Goosse: citizen science in ruimtelijke planning voor een hogere bewustwording en kennis rond klimaatmaatregelen
- Annelies Staessen: ruimtelijke planning en de filmische verbeelding van het Vlaamse landschap in films
- Lena Verlooy: een sociaal rechtvaardige energietransitie in kansarme wijken (eng)
Recent behaalde phd's:
- Isabelle Loris: Woningmarktarena's in de ruimtelijke planning. Een actor-relationele benadering
- Noaman Akbar Sheik: Improving Construction Progress Monitoring Using BIM and 3D Reconstruction Technologies
- Karim van Knippenberg: Naar een relationele erfgoedbenadering: bevordering van de betrokkenheid van de gemeenschap bij het erfgoed
- Peter Davids: heroverweging van het overstromingslabel: Een situationele benadering van de betrokkenheid van huiseigenaren bij overstromingsrisicobeheer
- Muhammad Aamir Basheer: verstedelijking en investeringen in transport: de case snelbussen in Lahore Pakistan
- Hanne Glas: in kaart brengen van de overstromingsrisicokartering voor iedereen: Een generieke methodologie voor de beoordeling van overstromingsrisico's voor de kleine eilandstaten in ontwikkeling
- Karel Van den Berghe: de havenstad plannen: Een bijdrage tot en toepassing van de relationele aanpak, gebaseerd op vijf casestudies in Amsterdam (Nederland) en Gent (België)
- Suzanne Van Brussel: de kunst van het besturen in de complexe mobiliteitstransitie: De toegevoegde waarde van een orgware-agenda
- Koos Fransen: de impact van tijd- en persoonsgebonden restricties op een gelijkwaardige toegang tot voorzieningen
- Thomas Verbeek: levende steden; het herverbinden van milieugezondheid en stadsplanning
- Barbara Tempels: flood Resilience: a Co-Evolutionary Approach. Residents, Spatial Developments and Flood Risk Management in the Dender Basin
- Els Terryn: de situationele benadering; een onderzoek naar de betekenis en mogelijkheden van beleidsevaluatie in de ruimtelijke planning