Prof. dr. Francesco Nicoli
Vraag & antwoord
Waar gaat jouw onderzoek over?
Ik werk aan verschillende onderwerpen tegelijk. Het grootste deel van mijn onderzoek richt zich op de politieke economie van de Europese Unie, op de manier waarop de EU wordt bestuurd en hoe instellingen en publieke opinie op elkaar inwerken. Ik hou me ook bezig met institutioneel ontwerp en met experimentele onderzoeksmethoden. Ten slotte heb ik uitgesproken geïnteresseerd in het bestuderen van crises in de Europese integratie.
Waarom is jouw onderzoek maatschappelijk relevant?
De EU is een poging om supranationale soevereiniteit te creëren zonder oorlog - waarop menselijke inspanningen altijd zijn gestrand. Het is een nieuwe, ongeteste, wellicht disfunctionele weg waarbij bestaande nationale evenwichten worden gehandhaafd in een ingewikkeld onevenwicht, dat dan opnieuw wordt samengesteld op supranationaal niveau. Er kan van alles misgaan op deze weg. Door de EU te bestuderen kunnen we het hele proces verbeteren en voorkomen dat in Europa en elders soortgelijke fouten worden gemaakt. De EU is een pionier voor supranationale integratie: als we het proces goed begrijpen, kan dat de samenlevingen in de rest van de wereld veel beter maken.
Vanwaar de interesse in dat onderwerp?
De Europese Unie is zowel de belangrijkste als de meest omvattende instelling die ooit in Europa is opgericht, en ze is ons beste geschenk aan de mensheid. Duizenden jaren kende de mens slechts één manier om van kleinere eenheden een politieke eenheid te maken: oorlog en verovering. Als Europeanen blonken we daar zelfs in uit en we zijn er het slachtoffer van geworden op het toppunt van onze eigen macht. Wij hebben nu een instrument uitgevonden - supranationale politieke integratie - waarmee de grootste belofte van allemaal kan worden ingelost: verdeelde politieke gemeenschappen verenigen zonder oorlog of verovering. Als de EU in haar opzet slaagt, zal zij oorlog overbodig maken: een unieke vooruitgang voor de ganse mensheid. De vraag is of het zal lukken?
Wat hoop je nog te bereiken binnen jouw academische carrière?
Ik zou op lange termijn willen meewerken aan de heropleving van het academische domein van de integratiestudies, dat sinds zijn hoogtepunt in de jaren zeventig enigszins in verval is geraakt.
Wat is het eerste wat je doet wanneer er onverwacht een gaatje vrijkomt in je agenda?
Ik heb zo veel interesses dat het echt moeilijk is om “onverwachte” vrije tijd te hebben. Ik heb wel veel vrije tijd, omdat ik het zo plan. Je kunt niet creatief zijn als je gestrest bent; je kunt ook niet echt productief zijn. Ik zorg er dus altijd voor dat ik vrije tijd heb, en ik kan je verzekeren dat ik dan niet "inactief" ben! In mijn vrije tijd lees ik sciencefictionboeken (veel economen doen dat!), bestudeer ik de dynamiek van de ruimte-economie (als de EU model staat voor de ultieme wereldwijde politieke orde, dan is de verkenning en het gebruik van de ruimte de laatste "grote grens", in de woorden van de grote astronoom Karl Sagan!). Ik speel ook computerspelletjes en ik schilder miniaturen.