Vakgroep Geschiedenis

Luister naar de podcast "De vorstinnen van Vlaanderen" op VRT MAX

Campagnebeeld De vorstinnen van Vlaanderen naar KBR, ms. 10241 (f.33r.) (vergrote weergave)

Campagnebeeld De vorstinnen van Vlaanderen naar KBR, ms. 10241 (f.33r.)

(11-12-2023) Een coproductie van Klara en UGent met Julie Van Bogaert, Lisa Demets en Els De Paermentier. Bekijk de middeleeuwen eens van een andere kant, vanuit de beleving van vrouwen én vanuit het historisch onderzoek.

De vorstinnen van Vlaanderen brengt een alternatieve lezing van de geschiedenis. Geen stereotiepe verhalen over mannen en macht zoals we die traditioneel kennen, maar een historie over vrouwen uit alle lagen van de samenleving, en hoe ze net als mannen hun stempel op de middeleeuwse maatschappij hebben gedrukt en onze geschiedenis mee hebben bepaald.

Géén passieve marionetten

De leading lady’s van het graafschap Vlaanderen hadden wel degelijk iets in de pap te brokken. Van de eigenzinnige koningsdochter Judith in de tijd van de Vikingen tot het Bourgondische powerduo Margaretha en Maria. Meer dan 600 jaar geschiedenis, die kun je pas écht begrijpen wanneer je ook oog hebt voor vrouwen. Vrouwen die regeerden, maar die ook gewoon hobby’s hadden en geen enkel toernooi wilden missen.De vorstinnen van Vlaanderen in Primo

Middeleeuwse vorstinnen waren géén passieve marionetten die vanuit hun mannelijke entourages werden aangestuurd. Ze vervulden een cruciale rol als hoeksteen van de dynastie, en speelden een heel actieve rol als plaatsvervangers van hun echtgenoten, als bemiddelaars en alliantievormers achter de schermen, als bouwers van de herinnering aan de vorstelijke dynastie in het collectieve geheugen.

Kinderen van hun tijd

Het middeleeuwse wereldbeeld verschilde sterk van dat van ons nu, en steunde op overtuigingen en vooroordelen, zéker als het om vrouwen ging. Pas wanneer je je in deze denkwereld verplaatst, wordt het mogelijk om het middeleeuwse gedachtegoed rond ‘man zijn’ of ‘vrouw zijn’ in al zijn nuances te begrijpen.

De vorstinnen van Vlaanderen waren vooral kinderen van hun tijd, die meer dan mannen met vooroordelen over hun sekse werden geconfronteerd, en creatiever moesten zijn om zich binnen de beschikbare ruimte die ze hadden te manoeuvreren om hun stempel te drukken en hun graafschappen doorheen moeilijke tijden te loodsen.

Els De Paermentier, Julie Van Bogaert en Lisa Demets
Els De Paermentier, Julie Van Bogaert en Lisa Demets bekijken middeleeuwse handschriften in de Boekentoren.

Zonder historisch onderzoek geen meeslepend verhaal

De vorstinnen van Vlaanderen is een spannend verhaal, maar ook zoveel méér. Zo laten Els en Lisa hun bronnen uit het verleden zelf aan het woord. Die stemmen zijn dan weer overwegend mannen, want veel van de teksten die overgeleverd zijn uit de middeleeuwen werden door mannen geschreven.Je krijgt ook een kijkje onder de motorkap en ontdekt hoe historici het ‘vuile werk’ doen voordat er überhaupt een verrassend verhaal over het verleden verteld kan worden. Dat komt niet zomaar uit de lucht vallen. Er zit veel en hard werk achter: de zoektocht naar de juiste bronnen, ze dan ook nog ontcijferen en interpreteren én ze tegen elkaar afwegen. De ‘making-of’ is al even boeiend als het verhaal zelf.

Beluister de 11 afleveringen van "De vorstinnen van Vlaanderen" op VRT MAX.

Meer over De vorstinnen van Vlaanderen