Blend@UGent al helemaal gewend? Collega’s delen hun ervaringen. Deel 1: pionier Ann Cools

De start van het academiejaar in code oranje, betekende het startsein voor vele teams van lesgevers om hun hele leeromgeving te herdenken. De omschakeling naar code rood, versnelt alles nog meer. Met als einddoel een doordachte mix van online onderwijs met on campus leermomenten. Blended onderwijs dus, of Blend@UGent. Zelfs met alle mogelijke ondersteuning vanuit de universiteit was die oefening zeker geen ‘walk in the park’. Het is knap om te zien hoe UGent’ers op zo’n korte tijd hun cursussen in een nieuw hybride jasje steken, uit hun comfortzone stappen en nieuwe activerende lesvormen omarmen. En om tegelijk te waken over de onderwijskwaliteit, samen met de stakeholders.

De verantwoordelijkheid van de blend ligt dan wel bij de lesgevers en de opleidingen, dat betekent niet dat we niet van elkaar kunnen leren. Daarom delen enkele UGent’ers komende weken hun ervaringen en tips. Hoe vullen zij voor hun vakken het blended onderwijs in, en op welke manier komt die hybride aanpak de onderwijskwaliteit ten goede. 

De weg van Ann Cools verloopt via leerpaden 

Ann Cools, docente bij de vakgroep Revalidatiewetenschappen en Kinesitherapie, pionierde vijf jaar geleden al met leerpaden. Een leerpad is een digitaal leermiddel dat een aaneenschakeling vormt van verschillende leerelementen of leerobjecten, die een geheel vormen.

Ze had daar toen een hele goede reden voor.

Ann Cools: “We merkten dat studenten vaak onvoldoende voorbereid naar een practicum kwamen. Een deel van de tijd ging telkens naar herhaling van de theorie, waardoor we veel tijd verloren die bedoeld was om praktische vaardigheden te ontwikkelen. Dat probleem lossen we op met een online leerpad. De studenten moeten dat doorlopen voor ze naar het practicum kwamen.”

Inhoud en vorm

Tijdens een intensieve brainstorm bepaalde het team hoe ze het per vak zouden aanpakken. Ann Cools: “Wat konden we in een leerpad steken en wat niet, hoeveel procent van onze tijd konden we verplaatsen naar een leerpad?”

Ann en haar team dachten niet alleen na over de inhoud van de leerpaden, maar ook over de vorm. “We willen niet dat de studenten het saai vinden. Dus werken we met een anatomiequiz, of met filmpjes waar ze een aantal vragen over moeten beantwoorden.”

De aanpak werkt. Studenten komen beter voorbereid naar het practicum en zijn sneller mee. Het aantal practica kon zelfs naar beneden dankzij de gewonnen tijd en leerwinst. 

Terug drempelvrees

Toen het team geen verandering in de slaagcijfers merkte, voerde het ook leerpaden in de hogere jaren in. Wel met een andere insteek. “De focus ligt daar op de aanpak van een patiëntensituatie, en minder op het aanleren van skills.” Ook de vorm is anders. Ann Cools: “ Een basisleerpad is strikt gestructureerd. Zo raken studenten de weg niet kwijt. In de hogere jaren laat ik hen de keuze wat ze eerst bekijken.”

En toen kwam de coronacrisis en de invoering van blended onderwijs. Wat veranderde dat bij hen?

“De coronacrisis heeft de verfijning van de leerpaden versneld. Omdat studenten uitvallen omdat ze positief testen of omdat ze nauw contact hebben gehad, filmen we nu alle lessen en practica. Verder maak ik korte, inleidende video’s per practicum. Zo kunnen we er meteen invliegen.”

Tijdwinst is belangrijk want door de coronamaatregelen zijn de practica minder lang. “Gelukkig blijven de practica doorgaan want leerpaden kunnen nooit een praktijkles vervangen. Online en on campus onderwijs moet in evenwicht blijven. Ik was als lesgever superblij dat ik opnieuw een practicum mocht geven. Ik had zelfs terug drempelvrees (lacht)!”

Volgende week in de reeks 'blend@ugent': de kennisclips Statistiek van Jan De Neve

De gouden tips van Ann Cools 

• Goed overleggen met je team van lesgevers, maar ook met de verantwoordelijken, met de mensen in de Opleidingscommissie en met de faculteit.
• Geen schrik hebben. Soms moet je durven springen in iets nieuw. Er zijn altijd mensen die zich afvragen waarom je iets zou veranderen als het goed loopt. Wel, om het te veranderen! Maar je moet daarbij wel steun hebben van je achterban.
• Kijk hoe anderen het gedaan hebben op onderwijstips.be. 

Focus op kwaliteitsreflectie met Eigen Regie 2.0

Ann Cools geeft aan dat ze vernieuwingen in onderwijsaanpak die de onderwijskwaliteit in tijden van blended onderwijs moeten garanderen niet alleen aanpakt. Ze doet dat in constant overleg met de eigen vakgroep en met de faculteit. Ann was ook 8 jaar voorzitter van de Opleidingscommissie. Daar waakte ze samen met andere stakeholders zoals de studenten en internationale vakinhoudelijke peers kritisch over onder meer de inhoud van het onderwijs.

De Opleidingscommissie speelt een belangrijke rol in het nieuwe universiteitsbrede model Eigen Regie 2.0. Dat maakt werk van een systeem van continue kwaliteitszorg van het onderwijs. Tot 2023 focust Eigen Regie 2.0 op kwaliteitsreflectie. Kritische reflectie - ons niet vreemd als universiteit! - speelt daarin een sleutelrol. Op 4 niveaus: dat van de lesgever, dat van de opleiding, op het niveau van de faculteit en op het niveau van de directie Onderwijsaangelegenheden. Lees meer over hoe de UGent alle niveaus ondersteunt en doet samenwerken om die Eigen Regie 2.0 te realiseren.