Blend@UGent al helemaal gewend? Collega’s delen hun ervaringen. Deel 2: video-autodidact Jan De Neve

Je hoeft geen Hitchcock te zijn om een boeiende kennisclip te maken, betoogt professor Jan De Neve van de vakgroep Data-analyse (faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen). Met een beetje basiskennis geraak je al heel ver om zulke korte, thematische video’s te maken. Belangrijk is wel dat je rekening houdt met de eigenheid van het medium video. Het academiejaar is nog maar een dikke maand ver, maar hij is nu al overtuigd van de meerwaarde van kennisclips binnen blended onderwijs.

Verschil in voorkennis wegwerken

“Dit is het eerste jaar dat ik aan de slag ga met blended onderwijs, ervoor was ik al een drietal jaar bezig met activerende werkvormen. Blended onderwijs zie ik als model bij uitstek om de heterogene voorkennis bij mijn studenten snel en efficiënt te homogeniseren.” Hij verwijst daarmee naar de groep van zo’n 1.500 studenten die het vak Statistiek I van hem krijgen in de eerste bachelor. “Het gaat om eerstebachelors psychologie, pedagogische wetenschappen, studenten uit schakelprogramma’s, studenten wijsbegeerte, ... Mijn vak is vaak de eerste keer dat ze in aanraking komen met statistiek. Dus ja, er is wel wat angst bij de studenten.” Die angst hoopt hij dit jaar snel weg te nemen met activerende leerpaden op Ufora, waar kennisclips deel van uitmaken. “Een klassiek hoorcollege streamen werkt minder goed bij een vak als dit.”

Het aantal uren hoorcollege - verveld tot responscollege -  wist hij door de aanpassing naar leerpaden te reduceren van 30 uur naar 8 uur. “Als studenten de leerpaden doornemen en de responscolleges volgen, mag dat samen gemiddeld niet meer dan 30 uur duren. De cursus mag niet zwaarder worden door het blended onderwijs. Dat is een valkuil waarop we als enthousiaste docenten moeten letten.”

Tijdens het responscollege schetst hij de grote lijnen, omdat studenten door de thematische kennisclips de rode draad kunnen kwijtraken. “De kennisclips focussen op technische informatie, terwijl ik tijdens de colleges de context bekijk om de datageletterdheid te vergroten.”

Voordelen voor student én docent

Hij startte in september met de opnames van de kennisclips, maar daar ging een lange periode van inlezen en inwerken aan vooraf. Hij koos voor een evidence based aanpak, maar natuurlijk is hij zeer benieuwd naar de evaluatie door de studenten, en naar de resultaten.

“Ik zie een aantal voordelen in een kennisclip ten opzichte van een lesopname van een hoorcollege. Ze zijn korter, dus goed voor de aandachtsspanne online. En ze zijn gefocust op één topic. Een kennisclip is afgestemd op het medium video, terwijl een hoorcollege dient om les te geven voor een live publiek. Daar is ruimte voor herhaling, je praat ook trager. Terwijl je in een kennisclip best wel wat tempo kunt steken. Een student kan altijd een stukje terug bekijken of pauzeren."

"Je kan tijdens de video instructies geven of vragen stellen. De geluids- en beeldkwaliteit is beter dan bij een lesopname. Ik kan met zo’n kennisclip inspelen op vragen van studenten, zelfs erg last minute. En last but not least: je non-verbale communicatie als lesgever is veel duidelijker via een kennisclip en dat is belangrijk voor de kennisoverdracht.” (Jan De Neve)

Een kleine kanttekening bij die laatste opmerking: Jan De Neve neemt telkens ook een versie van de kennisclip op waarbij hij zelf niet in beeld is. “In de ene versie kom ik nadrukkelijk in beeld om de betrokkenheid van de studenten te verhogen. Anderzijds kan ik me voorstellen dat sommige studenten er hypernerveus van worden om mij constant in beeld te zien (lacht). Ik probeer nu dus al in te spelen en te remediëren op mogelijke feedback van studenten op mijn kennisclips. Ik ga ze dit semester nog bevragen en kijk uit naar hun feedback bij de onderwijsfeedback.” Ook voor zichzelf als docent ziet hij een meerwaarde op het vlak van kwaliteitszorg: “Kennisclips zijn duurzaam. Ik kan de opgedane kennis over blended onderwijs en de opgenomen kennisclips volgend academiejaar opnieuw gebruiken.”

Gouden tips?

“Ik heb ontzettend veel geleerd door te kijken hoe anderen het aanpakken via onder meer de website Onderwijstips 2.0, door me wetenschappelijk in te lezen over blended onderwijs, en door te overleggen met collega’s." (Jan De Neve)

"Zeker bij de Pedagogische Wetenschappen zijn leerpaden en kennisclips al jaren ingeburgerd. Bijvoorbeeld bij het vak 'Krachtige leeromgevingen' op Ufora. Gewoon door te zien hoe anderen het aanpakken, krijg je ideeën over wat kan werken voor jouw vak, of niet. En verder heb ik veel geoefend in de studio die ik bij mij thuis heb geïnstalleerd: leren filmen, monteren, presenteren, … Het is niet supercomplex, maar vraagt wel wat tijd."

Volgende week: online veldwerk met Siel Wellens

De vorige aflevering in deze reeks over blend@ugent gemist? Lees hier het verhaal van pionier Ann Cools.

Eigen Regie 2.0: Bevlogen lesgevers maken het verschil

We verdenken Jan De Neve er stiekem een beetje van om fan te zijn van nieuwe technologieën, maar je merkt uit zijn verhaal vooral dat hij voor elke didactische keuze een duidelijk einddoel voor ogen heeft. En dat is in de eerste plaats de kennisoverdracht efficiënter te maken, waardoor studenten met een verschillend niveau van voorkennis het examen met hetzelfde niveau van kennis afleggen. Hij beseft ook dat een struikelvak als Statistiek I niet meteen het vak is waarom studenten kiezen voor een opleiding Psychologie of Pedagogische Wetenschappen.

Om te vermijden dat ze afhaken tijdens een online project, koos hij daarom voor een activerende invulling van de leerpaden. Tegelijk blijft hij benaderbaar en aanwezig als docent, al is het nu vooral via video. Zijn bevlogenheid als lesgever, die in de lockdown een opportuniteit zag om kritisch te reflecteren over de eigen onderwijspraktijk en toetsing, toont het belang van de eigen attitude als docent om van kwaliteitsreflectie binnen Eigen Regie 2.0 een succes te maken.