UGent’ers uit faculteit Wetenschappen werken aan onderwijskwaliteitszorg: feedback van studenten leidt tot nieuwe leerlijn

Enkele UGent’ers vertellen in deze verhalenreeks over wat zij deden om dat te realiseren. Op welke manieren kan een opleiding de kwaliteit van het onderwijs versterken? Vandaag: studentenfeedback leidt tot nieuwe leerlijn over duurzaamheid.

Geologie en duurzaamheid zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, toch is het pas sinds dit academiejaar dat de opleiding Geologie duurzaamheid expliciet in de kijker zet met een nieuwe leerlijn geologie en duurzaamheid.

Een van de initiatiefnemers is professor Stephen Louwye, ook voorzitter van de opleidingscommissie: “Het aspect duurzaamheid is inderdaad inherent aan de geologie: een geoloog gaat op zoek naar mineralen, grondwater, alternatieven voor energie, ... Dat is onze core business en dat komt aan bod in verschillende vakken doorheen de opleiding. Alleen werd het niet expliciet als ‘duurzaamheid’ benoemd.

Het waren uiteindelijk de studenten die de bal aan het rollen brachten: “Uit het peerleerbezoek van mei 2018 en de opleidingsfeedback door de studenten kwam naar voren dat er heel wat kansen lagen om aspecten rond duurzaamheid meer uit te kristalliseren. Het was niet zichtbaar genoeg. Die feedback gaf ons een duwtje in de rug.” 

Studiepunten sprokkelen

De opleidingscommissie liet er geen gras over groeien en kwam snel tot een actieplan. Stephen Louwye: “We hebben in de opleidingscommissie besproken hoe we duurzaamheid meer zichtbaar wilden maken in het bachelorprogramma. Je hebt maar 180 studiepunten, dus als je een vak van 4 studiepunten introduceert, moet je bij andere vakken beknibbelen. We creëerden ruimte door een aantal vakken als keuzeopleidingsonderdelen aan te bieden. In december 2019 dienden we een programmawijziging in, die automatisch pas van start kan gaan in het volgende academiejaar. Op zo’n twee jaar hebben we het hele traject doorlopen en geïmplementeerd.” 

Onderdompelen

Professor Stijn Dewaele was degene die de nieuwe leerlijn vorm gaf. “Ik heb mijn licht opgestoken bij andere faculteiten om te zien hoe zij duurzaamheid interpreteren en integreren. Aan de UGent heb je ook het Centre of Sustainable Development dat onder meer een boek Sustainable Development Teaching uitbracht en we volgden verder nog workshops over duurzaamheid. Het was na die onderdompeling aan mij om al die input te vertalen naar onze opleiding.” 

Een nieuw onderdeel in die leerlijn is het plichtvak ‘geologie en duurzaamheid’ in de derde bachelor. Het is complementair met andere aspecten van duurzaamheidsdenken die in andere opleidingsonderdelen aan bod komen doorheen de hele opleiding. 

Studenten die de smaak te pakken hebben, kunnen in de master nog een aantal keuzevakken volgen zoals ‘duurzaamheidsdenken’, een universiteitsbreed keuzevak, of ‘politieke vraagstukken van duurzaamheid’.

Holistische aanpak

Opvallend is de aanpak met vier docenten in het nieuwe verplichte vak. Stephen Louwye: “We doceren het vak samen met collega’s David Van Rooij en Thomas Hermans. Nu, dit is een doelbewuste keuze. Elke geoloog vertrekt immers vanuit zijn eigen expertise. Studenten krijgen zo meteen diverse perspectieven mee. Door ook aandacht te hebben voor de sociale en politiek-economische aspecten kom je tot een meer holistische aanpak van het duurzaamheidsvraagstuk. De derde bachelor is hét moment om voor zo’n aanpak te kiezen.”

“De studenten moeten toch al over een wetenschappelijke basis en maturiteit beschikken om buiten de grenzen van de geologie te kijken. Een geoloog bekijkt per definitie de wereld vanuit een multiperspectivistisch standpunt. Maar in de eerste twee bachelorjaren is de focus op wetenschappelijke vakken nodig om voldoende basis te hebben om te leren denken als een geoloog,” aldus Stijn Dewaele.

“Als geoloog ben je met wetenschap bezig en het nieuwe vak doet studenten nadenken over de context waarin die wetenschap zich bevindt. Je blik verruimen als wetenschapper, dat vind ik heel tof aan dit vak en het is voor mij ook de grootste meerwaarde. Bovendien zullen ze in hun latere job zeker met duurzaamheidsvraagstukken in aanmerking komen.”

Vertrouwen in de jeugd

Het is nog te vroeg om de nieuwe aanpak rond duurzaamheid te evalueren, maar Stephen Louwye en Stijn Dewaele zijn enthousiast.

Stephen Louwye: “We moeten de officiële vakfeedback van de studenten nog afwachten, maar ik heb al officieus bij hen gepolst wat ze ervan vonden. Ze waren allemaal enthousiast. Geen rollende ogen te zien (lacht). Stijn en ik waren ook echt tevreden over het niveau van hun papers en presentaties.”

“Ook het niveau van de discussies bij de finale verdediging van de groepswerken vond ik erg meevallen. Ze waren echt mee in het verhaal en betrokken. Ik heb vertrouwen in de toekomst als ik deze studenten aan het werk zag”, aldus Stijn Dewaele.

Nieuw vak? Kies dan voor activerend leren

De docenten kozen voor het nieuwe vak bewust voor een aanpak met activerende leervormen in een context van blended learning. De bedoeling? Meer inzetten op interactie, discussie en betrokkenheid. Stijn Dewaele licht toe waarom: “Wetenschappers zijn soms minder geneigd om hun standpunten te verkopen. Via onze interactieve aanpak willen we de studenten uitdagen om te leren wegen op het maatschappelijk debat. Vandaar de dynamische structuur van het vak: we geven het thema mee en de nodige informatie om dit thema uit te werken. Vervolgens gaan ze in groepjes aan de slag. Dan komen we opnieuw samen om feedback te geven en te discussiëren. Die vrijheid was wennen voor onze studenten, maar in een derde bachelor mogen we hen extra uitdagen, vind ik.”

Stephen Louwye: “We halen ze uit hun comfortzone door meer mondigheid te verwachten. We willen dat ze een eigen opinie leren formuleren en ventileren, alsof ze in een debat een geologisch probleem moeten toelichten en zo op een maatschappelijk verantwoorde manier hun kennis overbrengen naar een breed publiek. Dat vind ik belangrijk.”

Zelf meer weten over activerende lesvormen of over het ACTIVO-project van de UGent? Lees meer via deze link. 

Je vindt een duidelijk overzicht over hoe we tot kwaliteitsvolle opleidingen willen komen op https://www.ugent.be/nl/univgent/waarvoor-staat-ugent/onderwijsbeleid/doelstellingen/kwaliteitszorg 

Wie is Stephen Louwye (faculteit Wetenschappen)?
"Ik maak als hoogleraar deel uit van de Onderzoeksgroep paleontologie en paleo-omgevingen en werk vooral met vrij recente (micro)fossielen uit de periodes Neogeen en Quartair (ongeveer 23 miljoen jaar geleden tot recent)."

Wie is Stijn Dewaele (faculteit Wetenschappen)?
"Ik ben als docent verbonden aan de onderzoeksgroep Mineralogie en Petrologie, waar ik onderzoek doe naar de mineralogische en geochemische eigenschappen van primaire en secondaire minerale grondstoffen en het geologisch kader waarin deze grondstoffen gevormd werden."

"De laatste jaren heeft de UGent initiatieven genomen om onder andere de Campus Sterre groener en aantrekkelijker te maken. We hebben daar als vakgroep ons ‘steentje’ bijgedragen door een Rock Garden te ontwikkelen. Er is een parcours met verschillende gesteenteblokken verspreid over de campus die de studenten kunnen gebruiken om hun geologische skills te oefenen."

Volgende week in de reeks rond onderwijskwaliteitszorg in de personeelsnieuwsbrief: Een vernieuwde bacheloropleiding voor de Farmaceutische Wetenschappen.