UGent blijft nummer één Belgische gastinstelling op gebied van ERC-subsidies

De UGent staat momenteel gerangschikt als beste Belgische universiteit en vijfde Europese universiteit wat betreft het verwerven van ERC-financiering. Het slaagpercentage van de UGent-aanvragen bij de laatste oproep bedraagt 28%, wat het dubbele is van het gemiddelde slaagpercentage (14%).

De financiering behoort tot de meest prestigieuze en competitieve van de EU en biedt vooraanstaande senior onderzoekers de mogelijkheid om ambitieuze, grensverleggende projecten na te streven die tot grote wetenschappelijke doorbraken kunnen leiden. De nieuwe subsidies, met een totale waarde van bijna 652 miljoen euro, maken deel uit van het Horizon Europe-programma van de EU.

UGent-projecten geselecteerd voor financiering

De nieuwe subsidies zullen baanbrekend onderzoek ondersteunen op een breed scala aan gebieden, van levenswetenschappen en natuurwetenschappen tot sociale wetenschappen en geesteswetenschappen.

VIGILIA (Tijl De Bie)

Gedurende het laatste decennium is misinformatie (inclusief desinformatie en correcte maar misleidende informatie) een hoofdzorg geworden voor beleidsmakers, de media, academische onderzoekers en het grote publiek. De groeiende mogelijkheden van Artificiële Intelligentie om realistische nepinhoud te vervaardigen wakkeren de impact ervan verder aan, en creëren het risico van grootschalige gepersonaliseerde manipulatie.
Tegelijkertijd stellen ook de mogelijke reacties op misinformatie een belangrijke uitdaging, aangezien het overheden en andere actoren ertoe kan verleiden om vormen van censuur toe te passen, waardoor fundamentele vrijheden in het gedrang kunnen komen.

Een verklaring voor de impact van misinformatie is onze aangeboren afhankelijkheid van cognitieve heuristieken. Dat zijn mentale afkortwegen die ons helpen om efficiënt beslissingen te nemen, maar die ons ook kwetsbaar maken voor biases en beoordelingsfouten. Misinformatie heeft de neiging die kwetsbaarheden te benutten, waardoor de impact aanzienlijk groter wordt.

In het ERC-project VIGILIA gaan we een nieuwe strategie onderzoeken om de uitdagingen van het zogenaamde post-waarheid tijdperk aan te pakken. Daarbij blijven we ver weg van welke vorm van censuur dan ook, om zo de fundamentele vrijheden te waarborgen. De VIGILIA-benadering is gecentreerd rond de detectie en mitigatie van triggers van cognitieve biases en heuristieken bij mensen en samenlevingen wanneer ze informatie consumeren en delen, of deze nu waar is of niet. We gaan onze resultaten integreren in tools die we 'VIrtual GuardIan AngeLs' (VIGILs) noemen, gericht op consumenten van traditionele en sociale media, journalisten, wetenschappelijke onderzoekers en politieke besluitvormers.

e-Cracker (Kevin Van Geem)

Het is niet meer te ontkennen dat de mens door de uitstoot van broeikasgassen bijdraagt aan de opwarming van de aarde. De chemische industrie is verantwoordelijk voor ongeveer 2% van deze emissies waarbij het grootste gedeelte afkomstig is van de productie van zogenaamde basischemicaliën zoals ethyleen en propyleen. Zij zijn essentieel voor het maken van allerhande materialen waaronder polymeren waar we actueel per jaar honderden miljoenen tonnen wereldwijd van gebruiken.

In het ERC-project e-Cracker willen we daarom het pad effenen om meer dan 200 Mt_CO2/jaar uitstoot te vermijden met een schaalbare, flexibele, stap-voor-stap implementeerbare technologie aangedreven door hernieuwbare elektriciteit. In plaats van verbranding te gaan gebruiken willen we een revolutionaire power to heat (P2H) reactor ontwikkelen. In combinatie met inzicht in de drukafhankelijkheid van de kraakchemie zal dit het mogelijk maken om ongewenste nevenreacties te voorkomen en de opbrengst aan ethyleen en propyleen van ethaan en nafta uit plasticafval aanzienlijk te verhogen. Het gebruiken van afval om terug materialen te maken zorgt bovendien voor nog een bijkomende reductie van onze CO2 emissies, aangezien bij de productie van de actueel gebruikte fossiele grondstoffen veel CO2 geëmitteerd wordt.

New Polities. Politiek denken in het eerste millennium (Peter Van Nuffelen)

Anno 2024 staat de democratie her en der onder druk, terwijl mensen zich steeds meer terugtrekken in groepen van gelijkgestemden. Bij het woord ‘politiek’ denken we in de eerste plaats aan de staat en zijn structuren. Maar ook andere gemeenschappen, zoals verenigingen, religieuze groepen en sociale media, organiseren zichzelf. Dat gebeurt in interactie met ideeën over politiek, terwijl de manier waarop gemeenschappen zich organiseren ook een impact heeft op hoe de staat zich organiseert.

Het project New Polities bestudeert de interactie tussen deze twee vormen van politiek denken in de Late Oudheid (ca. 300-800 n. Chr.). Sinds de Verlichting wordt deze periode gezien als de tijd waarin de antieke stadstaat definitief plaats maakte voor de monarchie en rationaliteit ondergeschikt werd aan religie. Dit beeld is schatplichtig aan de idealisering van de Klassieke Oudheid: ook vandaag nog worden de Atheense democratie en de Romeinse republiek als voorbeeld opgevoerd. Maar als we kijken voorbij de ‘val’ van het Romeinse Keizerrijk, zien we in de Late Oudheid een brede waaier aan nieuwe religieuze en politieke gemeenschappen die klassieke ideeën overnamen, nieuwe inhoud gaven en zo een rijk en gevarieerd politiek denken ontwikkelden.

Door naast Latijn en Grieks ook bronnen in andere talen te bestuderen zal New Polities verwaarloosde tradities uit het eerste millennium na Christus blootleggen, van het Romeinse Rijk tot de Abbasiden, Byzantijnen en Karolingers. Ook zal het laat-antieke ideeën, bijvoorbeeld over gelijkheid, hiërarchie en tolerantie, gebruiken om kritisch in dialoog te gaan met hedendaagse denkers. Op deze manier heeft dit project de ambitie om de geschiedenis van het politieke denken beter te doen aansluiten bij onze geglobaliseerde en diverse wereld.

Assumption-lean (Causal) Modelling and Estimation (Stijn Vansteelandt)

Statistische modellen helpen om inzicht in data te verwerven door een complexe realiteit te vereenvoudigen tot haar meest essentiële onderdelen. Die vereenvoudiging kan echter leiden tot aanzienlijke vertekening. Het optimisme dat zo ontstaat door het model als juist te beschouwen, legt druk op de kwaliteit en reproduceerbaarheid van data-analyses, van de meest gebruikelijke tot de meest geavanceerde.
Dit ERC project zal een innovatief paradigma voor statistische modellering ontwikkelen met als doel de kwaliteit van data-analyses te verhogen door statistische modellering te verrijken met machine learning technieken en recente inzichten uit de causale besluitvorming.
Het wiskundige kader achter statistische modellering zorgt voor maximale interpreteerbaarheid, zelfs bij een incorrect model, en maakt het - in tegenstelling tot wat gangbaar is - mogelijk om eerlijke betrouwbaarheidsintervallen te bekomen die rekening houden met modelonzekerheid.

Standaard machine learning technieken zijn echter geoptimaliseerd voor voorspelling en schieten tekort bij het evalueren van verbanden en effecten. Dit ERC-project zal daarom aangepaste (debiased) machine learning technieken ontwikkelen en optimaliseren voor dit doel.

We zullen het ontwikkelde raamwerk voor 'assumption-lean modellering' gebruiken om actuele uitdagingen in causale modellering aan te pakken. Dit project zal algemene methoden voor data-analyse opleveren die in dit ERC-project worden ingezet voor de evaluatie van medische behandelingen en interventies, maar die ook potentieel impact hebben op alle empirische wetenschappen, evenals op de fundamenten van de statistische modellering.

Over de ERC

De ERC, opgericht door de Europese Unie in 2007, is de belangrijkste Europese financieringsorganisatie voor excellent grensverleggend onderzoek. Het financiert creatieve onderzoekers van elke nationaliteit en leeftijd om projecten in heel Europa uit te voeren. De ERC biedt vier kernsubsidieregelingen: Starting Grants, Consolidator Grants, Advanced Grants en Synergy Grants. Met zijn aanvullende Proof of Concept Grant-regeling helpt de ERC begunstigden de kloof te overbruggen tussen hun baanbrekende onderzoek en de vroege fasen van de commercialisering ervan.

Het totale ERC-budget van 2021 tot 2027 bedraagt ruim € 16 miljard, als onderdeel van het Horizon Europe-programma, onder de verantwoordelijkheid van Europees commissaris voor Innovatie, Onderzoek, Cultuur, Onderwijs en Jeugd, Iliana Ivanova.

Onderzoekers binnen en buiten de Universiteit Gent die een ERC Grant willen aanvragen bij onze universiteit als gastinstelling, kunnen voor advies en ondersteuning contact opnemen met het EU-team.

• Meer over ERC Grants
• ERC grantees aan de Universiteit Gent

Contact

EU-team UGent, eu-team@ugent.be

Meer informatie

• Voorbeelden van geselecteerde projecten
• Statistieken
• Lijst van alle geselecteerde onderzoekers