ERC Consolidator Grants voor vijf UGent onderzoekers

ERC consolidator grants nov 23 (vergrote weergave)

(23-11-2023) Deze beurs ondersteunt excellente wetenschappers in de carrièrefase waarin ze hun eigen onafhankelijke onderzoeksteam consolideren om hun meest veelbelovende wetenschappelijke ideeën verder uit te werken.

De European Research Council (ERC) kende dit jaar aan 308 jonge onderzoekers een Consolidator Grant toe, waaronder vier onderzoekers aan de Universiteit Gent en één onderzoeker bij VIB: Pieter De Frenne voor het project CanopyChange, Jutho Haegeman voor het project GaMaTeN, Jonathan Maelfait voor het project Zignalling, Lynn Vanhaecke voor het project MeMoSA en Roosmarijn Vandenbroucke (VIB) voor het project DeliChoP. Opnieuw zijn we koploper onder de Belgische universiteiten.

Pieter De Frenne: CanopyChange

Pieter De FrenneAls gevolg van de klimaatverandering en extreme droogte zijn veel Europese bossen verstoord. Deze verstoringen maken het bos (initieel) meer open, waardoor een groot deel van de biodiversiteit in bos blootgesteld wordt aan nieuwe lichtregimes gecombineerd met droogte. Dit zijn combinaties van licht en droogte waar ze nooit eerder aan blootgesteld werden. Het doel van het project CanopyChange is om de impact van deze nieuwe lichtregimes en droogte op de biodiversiteit van planten in Europese bossen te kwantificeren, begrijpen en voorspellen.

Jutho Haegeman: GaMaTeN

Jutho HaegemanWe bevinden ons midden in de tweede kwantumrevolutie, waar sterk verstrengelde kwantummaterie wordt ontdekt, gemanipuleerd, gecontroleerd en onderzocht over een breed scala aan schalen en omstandigheden. Deze ontwikkelingen gaan hand in hand met simulaties van de kwantumwereld op klassieke computers.

Het centrale doel van het GaMaTeN-project is het ontwerpen en toepassen van nieuwe computationele technieken voor het bestuderen van kwantumsystemen met ijksymmetrieën, het universele paradigma dat zowel elementaire deeltjes met heel hoge energieën als gecondenseerde materie bij heel lage temperaturen beheerst. Onze methoden en algoritmes zullen gebaseerd zijn op het raamwerk van tensornetwerken, een nieuwe taal die toe laat om kwantumtoestanden te modelleren via hun verstrengelingsstructuur op een expressieve en modulaire manier. Deze methoden zullen ons toelaten fysische verschijnselen te bestuderen die intrinsiek zijn aan de aanwezigheid van interagerende ijksymmetrie en materievelden, en die buiten het bereik liggen van conventionele technieken. Bovendien zullen onze algoritmische ontwikkelingen worden uitgebracht als een open-source softwarebibliotheek die door de hele gemeenschap kan worden gebruikt, wat het potentieel biedt voor een blijvende impact.

Jonathan Maelfait: ZIGNALLING

Jonathan MaelfaitNucleïnezuren zoals DNA en RNA kunnen het immuunsysteem activeren. Zoals aangetoond door Watson en Crick in 1953 nemen deze moleculen in normale omstandigheden een typische dubbele helix aan. Recent onderzoek toont echter aan dat DNA en RNA helices ook een zogenaamde “zigzag” of “Z”-vorm kunnen aannemen en dat deze moleculen herkend worden door de nucleïnezuursensor ZBP1. Dit proces speelt een cruciale rol in het op gang brengen van een antivirale immuunreactie. Daarnaast kan de activering van ZBP1 door Z-vormig DNA of RNA ook immuniteit tegen kanker bevorderen en kan de chronische activering ervan inflammatoire aandoeningen veroorzaken. Ondanks het belang van ZBP1 in deze belangrijke (patho)fysiologische processen, ontbreekt het aan kennis omtrent de fundamentele principes die ZBP1 activering bepalen. Ons onderzoek heeft als doel om een gedetailleerd moleculair beeld te schetsen van de signaalwegen die ZBP1 activeren. Deze kennis zal ons in staat stellen om nieuwe therapieën te ontwikkelen door enerzijds ZBP1 te activeren met als doel een antivirale of antikanker-immuunrespons op gang te brengen of door anderzijds ZBP1 activering te blokkeren om ontstekingsziektes te verhelpen.

Lynn Vanhaecke: MeMoSA

Lynn VanhaeckeMeMoSA beoogt aan te tonen dat het geheel van kleine moleculen (het metaboloom) in het lichaam van een individu kan worden voorspeld op basis van hun herkomst, d.w.z. de inname van voeding, het microbioom, de levensstijl, psychologische factoren, klinische merkers, inname van geneesmiddelen, enz. en als dusdanig kan dienen als een basis om een minder gezond metabotype te corrigeren, door middel van gepersonaliseerde interventies in kinderen. Om dit uitdagende doel te bereiken, zullen Lynn en haar team gegevens verenigen die werden verkregen via herkomstgebaseerde conventionele 2D metabolomics en lipidomics enerzijds, met zijn veelbelovende vermogen om metabolieten te identificeren en te kwalificeren, en hun nieuwe, snelle, op ambient ionisatie gebaseerde metabotyperingsmethode anderzijds, met zijn potentieel om te worden ingezet in de routinematige klinische praktijk.

Roosmarijn Vandenbroucke: DeliChoP

VIB-Ine-Dehandschutter
VIB - Ine Dehandschutter

Aandoeningen die het centrale zenuwstelsel (CZS) aantasten - van de ziekte van Alzheimer tot hersentumoren - zijn slopend en medicijnen om ze te behandelen hebben een laag slagingspercentage. De ontwikkeling van effectieve geneesmiddelen voor deze ziekten stuit op grote uitdagingen, voornamelijk door de barrières in het CZS die de toediening ervan belemmeren. Dankzij de ERC Consolidator-beurs gaat het lab van Roosmarijn Vandenbroucke nu onderzoeken hoe de barrières in het CZS kunnen worden doorbroken. Het ERC DeliChoP-project zal zich richten op de plexus choroideus, een netwerk van haarvaten diep in de hersenen, als locatie voor het afleveren van medicijnen in de hersenen. Roosmarijn en haar team hebben eerder laten zien dat een op maat gemaakt enkel-domein antilichaam een peptide via deze route naar de hersenen kan transporteren. Nu gaan ze verder onderzoeken welke medicijnen op deze manier kunnen worden toegediend en welke aandoeningen hierdoor kunnen worden verlicht. De resultaten zullen cruciale kennis opleveren voor de ontwikkeling van nieuwe en effectieve therapieën voor verschillende ziekten van het CZS.

Over ERC

Het ERC werd in 2007 door de Europese Unie werd opgericht, en is de belangrijkste Europese financieringsorganisatie voor grensverleggend onderzoek van topniveau. Het financiert creatieve onderzoekers van alle nationaliteiten en leeftijden om projecten uit te voeren in heel Europa. Het ERC biedt vier kernsubsidieregelingen: Starting Grants, Consolidator Grants, Advanced Grants en Synergy Grants. Het ERC wordt geleid door een onafhankelijk bestuursorgaan, de Wetenschappelijke Raad, waarin ook VIB-UGent professor Dirk Inzé zetelt. Sinds 1 november 2021 is Maria Leptin voorzitter van het ERC. Het totale ERC-budget van 2021 tot 2027 bedraagt meer dan 16 miljard euro, als onderdeel van het 'Horizon Europa' programma, onder de verantwoordelijkheid van de Europese commissaris voor innovatie, onderzoek, cultuur, onderwijs en jeugdzaken, Mariya Gabriel.

Onderzoekers binnen en buiten UGent die een ERC Grant willen aanvragen met onze universiteit als gastinstelling, kunnen contact opnemen met het EU-team voor advies en ondersteuning.

Contact