COVID-19 onthult en versterkt wereldwijd de ongelijkheden bij vluchtelingen en migranten
(18-12-2020) Voor drie op vier vluchtelingen en migranten wereldwijd heeft COVID-19 een grote negatieve impact heeft op hun leven. Dat maakte de Wereldgezondheidsorganisatie vandaag bekend, samen met de Universiteit Gent en de University of Copenhagen.
Het is de eerste keer dat een wetenschappelijke studie de impact van een pandemie bij vluchtelingen en migranten blootlegt. Wereldwijd vulden 30.000 vluchtelingen en migranten de vragenlijst in.
“Onze analyse toont aan dat de COVID-19 pandemie een grote impact heeft op alle aspecten van het leven van vluchtelingen en migranten, met een zeer grote impact voor hen in kwetsbare leefomstandigheden, zoals vluchtelingen en migranten zonder of met tijdelijke verblijfsdocumenten en zij die op straat leven of in asielcentra. Vooral hun slechtere psychische gezondheid baart zorgen, zeker aangezien deze groepen algemeen reeds meer psychische problemen rapporteren en weinig toegang hebben tot geestelijke gezondheidszorg”. Ilse Derluyn, Universiteit Gent.
Meer dan 70% van de migranten en vluchtelingen die op straat leven of in instabiele woonsituaties geeft aan dat hun werkomstandigheden verslechterd zijn, 40% maakt zich meer zorgen om nog voldoende voeding te kunnen hebben en 50% van hen ervaart een beperktere toegang tot medische zorg.
Impact op mentaal welbevinden
De bevraging toont aan dat het emotioneel welzijn van vluchtelingen en migranten hard wordt geraakt: meer dan 50% van hen geeft aan dat ze nu meer depressieve gevoelens, angst, zorgen en eenzaamheid ervaren dan voor de coronacrisis. Voor mensen boven de 65 jaar is die mentale impact nog groter. De psychische problemen komen ook tot uiting in een hoger drug- en alcoholgebruik bij meer dan één op vier van de bevraagde vluchtelingen en migranten.
Heel wat respondenten geven aan dat ze nu meer discriminatie ervaren dan voor de uitbraak van COVID-19. Bij dakloze vluchtelingen en migranten geeft de helft aan dat ze zich nu vaker slechter behandeld voelen vanwege hun origine in vergelijking met voor de pandemie.
“De toenemende discriminatie die vluchtelingen en migranten ervaren sinds de pandemie is erg zorgwekkend. Eén op drie van de respondenten die leven in bijzonder kwetsbare omstandigheden, zoals op straat of in asielcentra, geven aan dat ze slechter worden behandeld sinds COVID-19 omwille van hun origine of religie. Dit onderschrijft het belang van een aanpak door overheden en NGO’s om de discriminatie ten opzichte van deze groepen op maatschappelijk niveau aan te pakken”. An Verelst, Universiteit Gent.
Extra kwetsbaar tijdens de coronacrisis
De studie toont eveneens aan dat vluchtelingen en migranten die tijdelijke of geen verblijfsdocumenten hebben of zij die op straat leven bijzonder kwetsbare groepen zijn. Zij kunnen de coronamaatregelen, zoals thuisblijven en het openbaar vervoer vermijden, moeilijk volgen en hebben minder toegang tot informatie over de coronacrisis. Deze groepen geven vaker aan dat ze niet onmiddellijk naar de dokter zouden gaan met vermoedelijke COVID-19 symptomen: 35% zou dit niet doen omwille van financiële beperkingen en 22% omwille van de angst om uitgewezen te worden.
“Het is duidelijk dat COVID-19 kwetsbare vluchtelingen- en migrantengroepen uitzonderlijk hard raakt. Onze survey identificeert diverse effecten op het leven van vluchtelingen en migranten. Apart is die impact al schadelijk genoeg, maar doordat de impact op verschillende levensdomeinen tegelijk gebeurt, is het eindresultaat uiteraard nog groter. Al deze effecten uit het onderzoek leggen een somber beeld bloot van de ellende en ongelijkheid die vluchtelingen en migranten ervaren,”. Morten Skovdal, University of Copenhagen
Aanbevelingen voor een inclusieve bestrijding van de pandemie
Begrijpen hoe vluchtelingen en migranten de COVID-19 pandemie ervaren en hiermee omgaan is cruciaal om een goed beleid vorm te geven. Het ApartTogether-onderzoeksrapport geeft vluchtelingen en migranten een stem en toont aan dat de pandemie hun vaak reeds precaire leef- en werkomstandigheden nog verder verergert.
Er zijn dus maatregelen nodig om vluchtelingen en migranten, ook zij zonder verblijfsdocumenten, blijvend goed te ondersteunen. Zo moet gezorgd worden voor duidelijke, meertalige en toegankelijke informatie en voor het nog meer toegankelijk maken van de gezondheidszorg, ook voor hun psychisch lijden.
Daarnaast moeten overheden inzetten op het verbeteren van de leefomstandigheden van de meest kwetsbare groepen, waarbij ook in tijden van pandemie, de ondersteuning door hulpverleners moet verzekerd blijven. Gerichte campagnes en initiatieven zijn nodig om directe en indirecte vormen van discriminatie tegen te gaan en tegelijk de sociale netwerken van deze groepen te versterken. Dit benadrukt nogmaals de noodzaak om ook vluchtelingen en migranten op te nemen in beleidsmaatregelen rond COVID-19.
De studie
Het onderzoek liep van april 2020 tot 31 oktober 2020. De online vragenlijst werd opgesteld in 37 talen. De 30 vragen peilden naar socio-demografische informatie en ervaringen met COVID-19 en de bijhorende preventiemaatregelen. Daarnaast werd er ook gevraagd naar dagelijkse stressfactoren en stigma, psychologisch welzijn en coping strategieën.
De ApartTogether-survey is een samenwerking tussen de WHO en een consortium van onderzoekscentra onder leiding van professor Ilse Derluyn en dr. An Verelst (Universiteit Gent) en dr. Morten Skovdal (University of Copenhagen, Denemarken).
Meer informatie
Prof. Ilse Derluyn, Vakgroep Sociaal Werk en Sociale Pedagogiek UGent
Dunantlaan 2, 9000 Gent
Ilse.derluyn@ugent.be
+32 472 92 04 09
Lees het integrale WHO-rapport