Twee UGent-onderzoekers krijgen ERC Proof of Concept Grant

UGent-onderzoekers Wim Bogaerts (rechts) en Bart Kuyken (links) hebben elk een ERC Proof of Concept Grant gewonnen. Hiermee kunnen zij de kloof overbruggen tussen hun baanbrekend onderzoek en de eerste fasen van commercialisering. Beide professoren zijn verbonden aan de Photonics Research Group in een nauwe samenwerking tussen de UGent en IMEC.

Ontdek de twee projecten

Een fotonische chip die je kunt programmeren

In het LIQUORICE-project wil Wim Bogaerts een nieuw soort programmeerbare fotonische processor bouwen. Fotonische chips manipuleren light op microscopische schaal. Vandaag worden ze al wijdverspreid ingezet voor optische vezelcommunicatie, maar ook in nieuwe sensortoepassingen. De ontwikkeling van nieuwe toepassingen wordt belemmerd door het feit dat er voor elke nieuwe functie een volledig nieuwe chip moet worden ontworpen en gefabriceerd, wat leidt tot onaanvaardbare kosten voor productontwikkeling. Als het nu zou mogelijk zijn om een fotonische chip te maken die geprogrammeerd kan worden om meerdere optische functies uit te voeren, dan wordt de drempel veel lager om te experimenteren met de mogelijkheden van deze technologie voor nieuwe toepassingen.

LIQUORICE bouwt verder op het onderzoek in de ERC Consolidator Grant PhotonicSWARM, en combineert siliciumfotonica chips met vloeibare kristallen zoals die ook voor beeldschermen worden gebruikt. Elke pixel op een microdisplay stuurt nu een lokaal deel van de fotonische chip aan, waardoor de onderzoekers zeer precies de lichtpaden op de chip kunnen programmeren. De chip die ze ontwikkelen in LIQUORICE zal in staat zijn om meerdere optische functies uit te voeren die kunnen gebruikt worden in sensoren, optische verbindingen of metrologie.

Dataverwerking aan duizelingwekkend tempo

In COMb zullen de onderzoekers gebruik maken van de technologie die is ontwikkeld in het kader van de ERC-beurs van Bart Kuyken. De technologie wordt gebruikt om een nieuwe generatie van fotonische chips te maken die het toelaat om optische data te versturen aan heel hoge snelheden.

Op dit moment worden optische links gebaseerd op glasvezel gebruikt voor datalinks met een grote capaciteit: licht wordt gebruikt als drager van informatie. Er zijn dan ook "fotonische chips" nodig om de gegevens van deze verbindingen te verzenden en te ontvangen. In tegenstelling tot elektronische chips waarbij elektronen de informatie overbrengen, manipuleren fotonische chips fotonen, d.w.z. licht. Dergelijke chips kunnen potentieel in zeer grote volumes worden vervaardigd in dezelfde fabrieken die momenteel de traditionele elektronische chips maken.

Het nieuwe type fotonische chip dat in het COMb-project zal worden ontwikkeld, zal gebruik maken van een speciale techniek om een nieuwe materiaal, lithium niobaat, aan de chip toe te voegen. De elektro-optische eigenschappen van het materiaal maken het mogelijk ultrasnelle modulatoren te maken. Die modulatoren zijn de componenten die het licht kunnen aan- en uitschakelen en op die manier de data encoderen op een lichtbundel. De nieuwe chips zullen gebruik maken van de sterke en snelle elektro-optische eigenschappen van Lithium Niobate om de data te verwerken aan snelheden van meer dan 100 GHz. Op die manier kunnen extreem hoge datasnelheden worden gehaald, veel hoger liggen dan wat momenteel mogelijk is met concurrerende technologieën.

Een dergelijke chip zal in staat zijn de enorme hoeveelheden gegevens te verwerken die ons toekomstige internet nodig zal hebben. Deze hoeveelheden nemen momenteel in een duizelingwekkend tempo toe als gevolg van de opkomst van virtual reality, augmented reality en streaming in hoge resolutie,...

25 miljoen euro om grensverleggend onderzoek naar de markt te brengen

166 door de ERC gefinancierde onderzoekers hebben een Proof of Concept Grant ontvangen. Deze financiering ter waarde van 150.000 euro elk helpt onderzoekers om de kloof te overbruggen tussen de resultaten van hun baanbrekend onderzoek en de eerste fasen van de commercialisering ervan. De subsidies maken deel uit van het onderzoeks- en innovatieprogramma van de EU, Horizon Europe. Proof of Concept winnaars gebruiken de financiering op verschillende manieren, bijvoorbeeld om de praktische levensvatbaarheid van wetenschappelijke concepten te verifiëren, zakelijke kansen te verkennen of octrooiaanvragen voor te bereiden.

"Het is prachtig om te zien dat grensverleggend onderzoek ontdekkingen voortbrengt die snel in de praktijk gebracht kunnen worden. Laten we niet vergeten dat er geen toegepast onderzoek is zonder dat er eerst fundamenteel onderzoek is - en dat zeer waardevolle innovaties voortkomen uit alle disciplines, van de natuur- en levenswetenschappen tot de sociale en menswetenschappen", aldus Maria Leptin, voorzitter van de ERC

In totaal werden in 2021 348 Proof of Concept voorstellen geëvalueerd, met een algemeen succespercentage van 48%. Ter vergelijking: vorig jaar, toen aanvragers meer voorstellen indienden, bedroeg het totale succespercentage 32%. Beide jaren was hetzelfde bedrag aan financiering beschikbaar. Onder de winnaars waren 48 vrouwelijke bursalen. Het aandeel vrouwen onder zowel aanvragers als bursalen is gestegen ten opzichte van vorig jaar. Er werden 5 beurzen toegekend aan onderzoekers die in België werken.

Uit een recente enquête onder door de ERC gesubsidieerde onderzoekers blijkt dat de ontvangers van een Proof of Concept subsidie meer academisch ondernemerschap vertonen - de helft van hen houdt zich bezig met activiteiten op het gebied van kennisoverdracht of andere bedrijfsmatige activiteiten. Deze tendens is echter niet beperkt tot Proof of Concept begunstigden; meer dan 11% van de respondenten van de enquête verklaarde dat ze ofwel bedrijven hadden opgericht of de resultaten van hun onderzoek hadden overgedragen aan reeds bestaande bedrijven.

Meer over ERC

Het ERC werd in 2007 door de Europese Unie werd opgericht, en is de belangrijkste Europese financieringsorganisatie voor grensverleggend onderzoek van topniveau. Het financiert creatieve onderzoekers van alle nationaliteiten en leeftijden om projecten uit te voeren in heel Europa. Het ERC biedt vier kernsubsidieregelingen: Starting Grants, Consolidator Grants, Advanced Grants en Synergy Grants. Met de aanvullende Proof of Concept subsidieregeling helpt het ERC bursalen de kloof te overbruggen tussen hun baanbrekend onderzoek en de eerste fasen van commercialisering. Het ERC wordt geleid door een onafhankelijk bestuursorgaan, de Wetenschappelijke Raad, waarin ook VIB-UGent professor Dirk Inzé zetelt. Sinds 1 november 2021 is Maria Leptin voorzitter van het ERC. Het totale ERC-budget van 2021 tot 2027 bedraagt meer dan 16 miljard euro, als onderdeel van het 'Horizon Europa' programma, onder de verantwoordelijkheid van de Europese commissaris voor innovatie, onderzoek, cultuur, onderwijs en jeugdzaken, Mariya Gabriel.

Onderzoekers binnen en buiten UGent die een ERC Grant willen aanvragen met onze universiteit als gastinstelling, kunnen contact opnemen met het EU-team voor advies en ondersteuning.

• Lees hier het ERC nieuwsbericht over de 2022 Proof of Concept Grants
• Meer over ERC grants
• ERC grant holders aan de UGent

Contact

• EU-team UGent, eu-team@ugent.be
• Wim Bogaerts, wim.bogaerts@ugent.be
• Bart Kuyken, bart.kuyken@ugent.be