UGent leidt Europees project om voedselveiligheid in Afrika te versterken

Voldoende én veilig voedsel zijn twee van de mondiale doelstellingen in de aanpak van hongersnood. Afrika is de zwaarst getroffen regio: één op de vijf mensen op het continent heeft te maken met honger. Dat is meer dan twee keer het wereldwijde gemiddelde.

De komende vier jaar zal de UGent het door de EU gefinancierde project UP-RISE leiden met als doel de voedselveiligheid in vijf Afrikaanse landen (Benin, Ivoorkust, Kenia, Nigeria en Zuid-Afrika) te verbeteren. Vooral in Oost-Afrika en de Sub-Sahara vormt voedselveiligheid een enorm probleem. West-Afrika is zelfs nog een blinde vlek.

De strijd tegen mycotoxinen

Een van de grootste uitdagingen is de strijd tegen mycotoxinen, giftige stoffen geproduceerd door schimmels die aanwezig zijn in gewassen en voedingsmiddelen. Die zorgen in landen waar weinig aandacht is voor voedselveiligheid voor veel (dodelijke) slachtoffers. Sommige mycotoxinen zijn zo giftig dat ze kankers veroorzaken of het immuunsysteem aanvallen. Hoewel ze overal aanwezig zijn in voeding, vormen ze vooral in Afrika een grote bedreiging. Mensen worden er acuut blootgesteld aan heel hoge waarden van mycotoxinen.

Focus op gewassen en gefermenteerde voeding

Het UP-RISE project wil nieuwe kennis genereren en mycotoxinebesmetting beter begrijpen en voorspellen. Een tweede doelstelling is de risicobeoordelingstools verbeteren om regelgevende kaders te versterken, en innovatieve instrumenten te ontwikkelen voor het verminderen van mycotoxinebesmetting in de waardeketens van gefermenteerde voedingsmiddelen. Gewassen zoals maïs, gierst en sorghum maar ook melk zijn het vaakst gecontamineerd met mycotoxinen.

Onderzoek wees uit dat fermentatie, een proces dat al heel lang wordt gebruik bij Afrikaanse volkeren voor de bewaring van gewassen en voeding, kan zorgen voor gezondheidspromotie, makkelijkere vertering en bacteriën (bvb. lactobacillen) die mycotoxinen kunnen afbreken. Het project focust specifiek op deze gewassen en gefermenteerde voeding omdat ze meest aanwezig zijn in de Afrikaanse voedselsystemen en dus het grootste risico op besmetting vormen.

Informele netwerken als sleutel

De zogenaamde ‘informele sector’ is cruciaal in de aanpak van de voedselproblematiek in Afrika. Vaak gaat het om kleine netwerken en ondernemingen die als spilfiguur fungeren in de ontwikkeling van veiliger voedselsystemen. Het UP-RISE project selecteert 10 kleine en middelgrote ondernemingen in de vijf Afrikaanse landen die de komende jaren begeleid en getraind worden, van veld tot bord (‘Value Chain Analysis’), met het oog op het aanleren en verbeteren van zowel socio-economische als technologische vaardigheden.

Genderdimensie

Het platform Women in Africa (WIA) is een belangrijke partner in dit proces en geeft aan het project een welomkaderde genderdimensie om de impact te maximaliseren. Het zijn immers vaak vrouwen die de kleine en middelgrote ondernemingen in de ‘informele sector’ leiden. Via een individueel mentoring programma en een bootcamp zullen vrouwelijke ondernemers getraind worden in sociale, digitale en ondernemersvaardigheden met het oog op een betere organisatie van hun KMO op vlak van voedselveiligheid.

Accelerator Platform

De creatie van een ‘Accelerator Platform’ in UP-RISE versterkt de interdisciplinaire en multi-dimensionale aanpak van dit project . Deze term verwijst naar de ambitie van UP-RISE om wetenschappelijke processen en bevindingen sneller en efficiënter te kunnen implementeren door continue dialoog met diverse actoren, zijnde overheden (zoals voedselveiligheidsautoriteiten), landbouw-, consumenten-, en handelsorganisaties, en dit van bij de start van het project.

Prof. Sarah De Saeger en Prof. Siska Croubels zullen het EU-project de komende vier jaar leiden. Beiden hebben een uitstekende staat van dienst in onderzoek op het gebied van voedselveiligheid en mycotoxinenen hebben uitzonderlijke ervaring in het samenwerken met Afrikaanse landen.

Lees meer over prof. De Saeger’s onderzoek naar mycotoxinen op durfdenken.be.