"Vers uit de tuin. Constantijn Huygens over mens, tuin en natuur," belicht de jeugdjaren van het hofdicht en de unieke historische tuin die Constantijn Huygens zelf ontwierp. Deze tuin inspireerde Huygens tot het schrijven van een van de beroemdste gedichten uit de Nederlandse literatuur, waarin hij reflecteert op de relatie tussen mens, tuin en natuur.

De jeugdjaren van het hofdicht

De tentoonstelling toont hoe stedelijke burgers in de zeventiende eeuw hun rijkdom investeerden in buitenhuizen met lommerrijke tuinen, wat leidde tot de eerste zogeheten hofdichten. Deze gedichten geven inzicht in hoe men dacht over de tuin als door de mens gecontroleerde natuur en etaleren de goede smaak van de tuinbezitters. De tentoonstelling toont de vroegste voorbeelden van deze opmerkelijke poëzie.

Naast poëzie is er aandacht voor de invloed van de mens op de inrichting van de natuur. Het landschap rond Den Haag, ooit woeste natuur, werd sinds de middeleeuwen ingepolderd en ontgonnen. Huygens en andere landhuisbezitters drukten hun stempel op het landschap en creëerden lustoorden voor rijke burgers. De beroemde kaart van de gebroeders Cruquius uit 1712 toont hoe Hofwijck er toen uitzag, wat verschilt van de aanleg in 1641.

Fotografisch drieluik van Juul Hondius

Fotograaf Juul Hondius presenteert een speciaal voor deze tentoonstelling gemaakt drieluik, "Dapes Inemptae," dat het klimaatdebat naar Hofwijck brengt. Zijn foto's roepen tegenstrijdige gevoelens op en stellen de vraag: wat is de natuur ons waard?

Het werk van Hondius gaat ook een interactie aan met het onderzoeksproject "Tuinen van faam en vrees" van Caroline Baetens Baetens (Universiteit Gent, aspirant FWO-Vlaanderen en gastconservator van de tentoonstelling Vers uit de Tuin). Zij onderzoekt hoe de zeventiende-eeuwse Nederlandse tuingedichten tegenstrijdige verlangens naar voren brengen ten aanzien van de natuur. Dichters bezingen enerzijds de rust, veiligheid en schoonheid van de groene omgeving en anderzijds het verlangen naar controle over de natuur.

Baetens: “In het zeventiende eeuwse hofdicht is die zorgzaamheid voor de natuur vaak onlosmakelijk verbonden met een gevoel van menselijke superioriteit: de natuur wordt pas mooi als ze door de mens wordt geordend en beheerst.”

Bezoek de tentoonstelling

De teksten in de tentoonstelling zijn geschreven door gastconservatoren Caroline Baetens en Prof. dr. Kornee van der Haven van de vakgroep Letterkunde aan de Universiteit Gent (België).

Je kan Vers uit de tuin bezoeken van 3 april t/m 28 september 2025 in huis Hofwijck van het Huygens Museum in Voorburg (NL).