Impactsuccesverhaal: Seksualiteit
Met Sexpert verzamelden UGent-onderzoekers voor de eerste keer representatieve gegevens over seksuele gezondheid in Vlaanderen. Vijf jaar later vormen de resultaten nog regelmatig de basis voor opleiding en campagnes.
Enkele jaren geleden waren er maar weinig gegevens over dit onderwerp voor Vlaanderen beschikbaar en de bestaande gegevens waren grotendeels achterhaald of gebaseerd op kleinschalig, gefragmenteerd en niet-representatief onderzoek. Sexpert wilde daaraan tegemoet komen. De verkregen data werden gebruikt om een seksuele gezondheidsstrategie voor Vlaanderen uit te werken. De onderzoekers hebben de resultaten zelfs in het Vlaams parlement voorgesteld.
Samen met het werkveld
Al in het voortraject, dus nog voor het dossier ingediend werd, werden stakeholders gecontacteerd om ervoor te zorgen dat de onderzoeksvragen rond Sexpert maatschappelijk relevant waren. Het project voorzag een fulltime valorisatiemedewerker, verantwoordelijk voor de nauwe relatie tussen het onderzoek en het werkveld. “Op die manier hebben we ervoor gezorgd dat de resultaten niet alleen voor seksuologen relevant waren, maar ook voor grote organisaties zoals Sensoa (het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid), onze ultieme stakeholder om te helpen bij de vertaling van de onderzoeksresultaten.” Vertelt Alexis Dewaele, coördinator van het project en ondertussen aanspreekpunt voor de IDC PSYNC die expertise rond mentale gezondheid samenbrengt.
“De hoofdpromotor van de Sexpert-studie, professor Ann Buysse, was destijds voorzitter bij Sensoa. Dat hielp enorm om de vertaalslag te maken. En het werpt zijn vruchten af tot op vandaag.
Sexpert heeft wel degelijk een aantal zaken veranderd die relevant zijn voor preventiewerkers en gezondheidswerkers en de onderzoeksresultaten worden nog altijd gebruikt.
Mythes ontkrachten
"Zo heeft Sensoa nu een campagne lopen waarbij we tien belangrijke mythes rond seksuele gezondheid proberen te ontkrachten. Een van de bekende mythes is dat mannen en vrouwen zeer verschillend zijn. Je kent het cliché: mannen komen van Mars en vrouwen van Venus. Het zit in het collectief geheugen van de mensen ingeprent dat op het gebied van seksualiteit die verschillen onoverbrugbaar zouden zijn. Maar op basis van de Sexpert-resultaten zagen we net dat er erg veel gelijkenissen zijn als het bijvoorbeeld gaat over seksuele tevredenheid, over hoe vaak mensen seks hebben en hoe belangrijk mannen en vrouwen seks vinden. Ook daar was er eigenlijk geen significant verschil.”
Ook andere mythes rond seksuele gezondheid hebben de Sexpert-onderzoekers ontkracht. Zaken als ‘seks moet spontaan zijn, zin in seks moet vanzelf komen’. We weten nu dat dit niet zo is. Bij veel mensen is het wel eens een probleem. Seks is niet altijd gemakkelijk, maar dat hoeft niet altijd geproblematiseerd te worden.
Sexpert verzamelde ook heel wat basisgegevens, bijvoorbeeld rond de meest populaire anticonceptiemiddelen of de vraag hoe het zit met hiv en soa’s in Vlaanderen. Want op dat gebied tastte men in Vlaanderen nog altijd voor een groot deel in het duister. Er waren wel indicaties, maar heel veel gegevens werden door het Sexpert-team voor de eerste keer verzameld.
Kwetsbare doelgroepen
Enkele doelgroepen kregen speciale aandacht van het Sexpert-team. De Turkse en de Marokkaanse gemeenschap bijvoorbeeld. Maar het bleek tijdsintensief om er representatieve stalen te verzamelen. “We hadden dat niet goed ingeschat en staken er veel meer tijd en energie in dan gepland. We moesten het onderzoek in verschillende talen ter beschikking stellen, iets wat voor de Marokkaanse gemeenschap moeilijk was omdat het Berbers geen geschreven taal is en enkel de hoogopgeleiden Arabisch kunnen lezen en schrijven. We rekruteerden daarvoor speciale interviewers die bij de mensen aan huis konden gaan.”
Mediastrategie
Seks is een thema waarover iedereen wil schrijven. Dat gegeven gebruikten de Sexpert-onderzoekers met een zorgvuldig voorbereide mediastrategie in hun voordeel. Er moest op een genuanceerde manier over Sexpert bericht worden, zonder stereotypen. “Je onderzoek mag laagdrempelig en een beetje juicy in de media komen. Ook als onderzoeker moet je je thema verkopen aan je doelpubliek, maar zonder jezelf te verloochenen. Het moet correct blijven.” besluit Alexis Dewaele.