Woord vooraf Gent

Het zijn boeiende tijden. Het zijn ook benarde tijden. Alles verandert razendsnel. Wat gisteren nog ondenkbaar was, is vandaag een realiteit. En niemand weet hoe morgen er zal uitzien.

We zijn als mensheid hals over kop in een nieuw tijdperk aanbeland: het anthropoceen, het tijdperk waarin de menselijke impact op de toekomst van de aarde groter is geworden dan die van de natuur. Dat opent perspectieven. We hebben ons lot in eigen handen. We zijn slimmer en machtiger geworden dan ooit tevoren. Als we willen, wrikken we ons los van toevalligheid en fatum en maken we een hemel op aarde. We zijn in staat te zorgen voor een lang en gelukkig leven, voor onszelf en de gehele mensheid.

Helaas, de verschuivingen die we meemaken - seismisch in omvang - veroorzaken ook grote angsten. Utopie en dystopie liggen dicht bij elkaar. Er dreigt een ecologische catastrofe, verdraagzaamheid vermindert, democratieën zijn overal bedreigd, cybercriminelen luren op ons geld en onze identiteit. Het is een ruw ontwaken uit onze burgerlijke zelfgenoegzaamheid. We dachten onze zaakjes voor elkaar te hebben: een vruchtbaar leven achter de rug en de kinderen gesetteld in hun eigen huis. Maar niet dus: de oude zekerheden zijn weg en waakzaamheid is meer dan ooit geboden.

Hoe vinden we in dit kluwen onze weg? Hoe krijgen we ons denken op orde? Hoe bewaren we gemoedsrust en kalmte? Niemand kan met een toverwoord alle ‘wicked problems’ laten verdwijnen. Maar ook doemdenken is geen oplossing, want het leidt linea recta naar de gevreesde doem.

Het is in deze omstandigheden dat de wetenschap haar onvervangbaar nut bewijst. De wetenschap is het wapen waarmee de mens onheil bestrijdt. Dat zal ook in deze 49ste sessie van de Wetenschappelijke Nascholing duidelijk worden. We zullen leren over misdaadbestrijding, verkiezingen in de VS, artificiële intelligentie, duurzaamheid, vergrijzing en navigatie – allemaal onderwerpen met grote maatschappelijke relevantie, behandeld met wetenschappelijke diepgang en historisch recul, wat men niet vindt en ook niet kan verwachten in de meer journalistieke benaderingen.

In essentie gaan de lezingen over de menselijke zelfredzaamheid. Financieel ondersteund door de civiele maatschappij, zijn onze professoren en onderzoekers dag aan dag in labo’s, auditoria en bibliotheken in de weer om het anthropoceen, het tijdperk van de mens, vorm te geven als het tijdperk van de menselijkheid.

Ik wens u een boeiend academiejaar. Ik bedank ook iedereen die meewerkt aan het welslagen van de Wetenschappelijke Nascholing: uiteraard de sprekers, maar ook het Organisatiecomité en in het bijzonder Mevr. Kathleen Dekens, die instaat voor de logistieke coördinatie.

Em. prof. Kristiaan Versluys
Voorzitter Organisatiecomité
Wetenschappelijke Nascholing UGent