Gezocht: rector (V/M/X)

Over functietitels   

Beroepsnamen en functietitels als ‘rector’, ‘professor’ of ‘docent’ kunnen de taalgebruiker louter mannelijk in de oren klinken. De wetenschap heeft daar een naam voor: male bias. Dergelijke woorden hebben vaak een andere gevoelswaarde dan hun vrouwelijke variant, als die bestaat. Denk maar aan ‘directeur’ versus ‘directrice’. En bij woorden als ‘ontwerpster’ denken we sneller aan een vrouw die interieurs decoreert, minder aan een vrouwelijke ingenieur die bruggen ontwerpt. Er bestaat zelfs een raadsel over dit fenomeen:  

Een vader en zoon krijgen een auto-ongeluk. De vader is dood, de jongen is zwaargewond. Als de jongen in het ziekenhuis de operatiekamer wordt ingereden, reageert de chirurg ontzet: “Help, ik kan mijn eigen zoon toch niet opereren!”  
Hoe kan dit?  

Roepen mannelijk klinkende beroepstitels ook bij jou automatisch het beeld op van een man of had jij meteen begrepen dat de moeder de chirurg is van de zwaargewonde jongen?  

Hoe zorg je voor functietitels die iedereen aanspreken?   

• Gebruik waar mogelijk genderinclusieve functietitels. Zo doorbreek je het stereotiepe mannelijke of vrouwelijke beeld dat vaak met de functie geassocieerd wordt. Met genderinclusieve functietitels zorg je er ook voor dat personen die zich niet als man of als vrouw identificeren zich aangesproken voelen. 
  bv. geneesheer > arts   
  bv. ombudsman > ombudspersoon
  bv. leraar > leerkracht
  bv. vroedvrouw > verloskundige 
  bv. poetsvrouw > poetshulp 
  bv. arbeider > arbeidskracht  
  bv. verpleegster > verpleegkundige 
  bv. secretaresse > secretariaatsmedewerker

• Wanneer het niet mogelijk is om een genderinclusieve term te gebruiken, gebruik dan de mannelijke vorm als generieke vorm:
  bv. student
  bv. onderzoeker
  bv. assistent 
  bv. directeur 
  bv. professor
  bv. rector 
  bv. secretaris
  bv. voorzitter

Het gebruik van de vrouwelijke variant (bv. studente, onderzoekster, assistente, directrice, voorzitster …) raden we af, zelfs als je naar een specifieke persoon verwijst. Hoe meer in dit geval de mannelijke vorm als generieke vorm gebruikt wordt, hoe kleiner het risico op male bias en hoe meer genderinclusief deze woorden uiteindelijk zullen klinken. Dit wordt ook al zo toegepast in het UGent-lexicon.

• Als het omwille van de context toch relevant is om het gender te benoemen, kan je een genderadjectief toevoegen:
  bv. ‘Uit onderzoek blijkt dat vrouwelijke docenten hun kinderwens soms uitstellen.’  
  bv. ‘Patiënten die dat wensen kunnen terecht bij een genderfluïde ervaringsdeskundige.’

• In vacatures of bij oproepen tot kandidatuurstelling kan het belangrijk zijn om (v/m/x) toe te voegen aan de mannelijke generieke vorm. Zo benadruk je dat je iedereen wil aanspreken:
  bv. ‘Hoogleraren (v/m/x) die zich kandidaat willen stellen, kunnen dit melden bij de decaan.’
  bv. chirurg (v/m/x) gezocht
  bv. jobstudent  (v/m/x) gezocht 
  bv. directeur  (v/m/x) gezocht
  bv. professor  (v/m/x) gezocht  
  bv. rector  (v/m/x) gezocht 
  bv. secretaris (v/m/x) gezocht

• We raden aan om de niet-stereotiepe gendermarkering (m of v) vooraan te plaatsen en de gendermarkeerder van de minderheidsgroep (x) steeds achteraan toe te voegen:
  bv. brandweerman (v/m/x)
  bv. verloskundige (m/v/x)

• Taal is een dynamisch gegeven. Te verwachten valt dat in de toekomst mannelijk klinkende varianten nog meer vervangen zullen worden door een nieuwe genderinclusieve variant:
  bv. brandweerman > brandweerpersoon
  bv. baliemedewerker > baliepersoon
  bv. poetsvrouw > schoonmaakpersoon
  
  Je kan ook creatief zijn en op zoek gaan naar een omschrijving:
  bv. de balie bemannen > de baliepermanentie voorzien