Goede labopraktijken die milieu-impact kunnen reduceren

Samen met onderzoekers gaan we op zoek naar manieren om wegwerpplastics te reduceren, volumes te minderen en minder reagentia en energie te verbruiken tijdens het labowerk. Laboratoria verbruiken erg veel water en energie, veel meer dan andere gebouwen. Hieronder staan tips die in het laboratorium kunnen worgen geïmplementeerd om de milieu-impact te kunnen reduceren. Op de website My Green Lab kan je alvast heel wat interessante tips over water, energie, afval en green chemistry vinden!

Generieke analyses met verminderde milieu-impact

  • Gebruik minder gevaarlijke chemicaliën. Zoek een veiliger en milieuvriendelijker alternatief voor een gevaarlijke stof via de Green Alternatives Wizard.
  • PCR-analyse
  • Anders verwarmen: kies de meest duurzame warmtebron. Bunsenbranders maken gebruik van gas aan open vuur. Het is modulair en werkt sneller, maar is onveilig en je werkt met een fossiele brandstof. Ook een oliebad is niet langer te verkiezen. Het laat een betere controle op de temperatuur toe, maar kan spills veroorzaken. Kies dus voor veiligere en duurzamere elektrische warmtebronnen, zoals elektrische bunsenbranders, heating blocks, ovens of drogers. De UGent zorgt voor groene stroom.
  • Schaalreductie: voer de proef uit op kleinere schaal. Zo zijn minder laboproducten en energie nodig en produceer je minder afval. Met snap cap vials, filter cartridges, … is dit nu goed mogelijk.

Reductie van energieverbruik

  • Gebruik van trekkasten
  • Zorg ervoor dat de autoclaaf vol zit wanneer je hem laat draaien. Deze verbruikt veel warmte, water en druk, en dus veel energie.

Duurzaam aankoop- en materiaalbeheer en reductie van afval

Voorraadbeheer

  • Zorg voor een goed voorraadbeheer en gebruik de tool M-CHEM voor het voorraadbeheer van gevaarlijke stoffen. Er worden kosten bespaard wanneer zaken niet  onnodig dubbel worden aangekocht. Wanneer je minieme hoeveelheden nodig hebt (veel minder dan de kleinste verpakking), informeer dan eerst eens bij een collega-onderzoeksgroep.
  • Er worden geregeld ongebruikte laboproducten aangeboden als afval. Vermijd dit door steeds grondig af te wegen of een aankoop van een product nodig is of probeer, bij een foutieve aankoop, het product door te geven aan een andere onderzoeksgroep die het product wél kan gebruiken. De kosten voor de afvoer en verwerking van ongebruikte laboproducten worden doorgerekend aan de onderzoeksgroep. 

Verpakkingsafval

  • Isomo chips bij leveringen door ChemLab: UGent sloot een raamcontract af met ChemLab voor de aankoop van chemicaliën. Hierbij werd afgesproken dat isomo chips, nodig om gevaarlijke  stoffen tijdens transport te beveiligen, kunnen verzameld worden in een grote zak (of doos). Wanneer die vol is, kan dit gemeld worden aan de interne verkoopdienst van ChemLab, die hiervoor een retourbon opmaakt en je informeert wanneer de zak opgehaald wordt.

  • Blokken isomo: Wit en grijze isomo blokken voer je af in zakken (aan te vragen bij het schoonmaakpersoneel), weliswaar wit en grijs gescheiden en ontdaan van stickers. Breek ze vooraf in stukken zodat je de zakken goed kan vullen. Wanneer een zak vol is, contacteer dan Campus en Gebouw. 

  • Toners: Alle types toners, tonerpotten, afvalboxen met tonerstof en cartridges worden nu ingezameld door één partner, nl. Recyca. Het door Recyca ingezamelde materiaal wordt gerecycleerd. Vraag inzameldozen of een ophaling aan bij ophaling@recyca.be. Dit project kadert in het Circular Planet initiatief waarbij de verschillende printerleveranciers zich verenigen om alle tonerafval op te halen.  
  • Koelelementen: Blokvormige koelelementen kunnen in beperkte mate aangeboden worden aan de kringloopwinkel. (Contacteer hiervoor milieu@ugent.be) Zakjes met koelvloeistof kunnen evt. dienen voor medische toepassingen. Indien hergebruik niet mogelijk is, kan de ongevaarlijke koelvloeistof uitgegoten worden in de gootsteen en kunnen de lege zakjes ingezameld worden met de ‘plastics’.
  • Vaten medisch afval: De afvalvaten voor medisch afval bestaan nu uit gerecycleerd materiaal.
  • Werk met leveranciers die hun verpakking willen verminderen, vb. kleinere dozen, geen onnodig gebruik van isomo chips…

Wegwerpmateriaal

  • Recyclage van Nitril wegwerphandschoenen: Nitril wegwerphandschoenen die je tot voor kort bij het restafval gooide, kunnen voortaan apart verzameld worden en via het RightCycle programma gerecycleerd worden! Lichte chemische contaminatie is toegestaan, maar biologische contaminatie niet. Dit kan in bepaalde gevallen worden verholpen door de handschoenen eerst te autoclaveren.
  • Gebruik glas in plaats van plastiek waar mogelijk. Kies ook voor producten met een langere levensduur om afval te verminderen.

Delen van toestellen en labomateriaal

  • Een Core Facility brengt vaak zeer gespecialiseerde en noodzakelijke wetenschappelijke expertise, dienstverlening en onderzoeksinfrastructuur samen, waardoor het gedeeld kan gebruikt worden door alle onderzoekers binnen de Core Facility en/of andere gebruikers binnen en buiten de UGent.

  • Naast afgedankt bureaumeubilair, en studieboeken- en materiaal, heeft UGent Deelt nu ook een module om toestellen en labomateriaal vlot weg te geven, te verkopen en te kopen. 

Check-out wanneer onderzoekers UGent verlaten

  • Organiseer een goede check-out: organiseer stock die moet bewaard blijven, ruim frigo's en diepvriezers op, .... Hier een check-list die hiervoor kan gebruikt worden.

Studentenpractica met verminderde milieu-impact

Groepswerk is vaak nodig als besparingsmaatregel bij grote groepen (minder plaats en personeel nodig). Hierbij kan gewerkt worden met het ‘kapiteinsysteem’: 1 proef wordt gedaan door 4 studenten, waarbij telkens een andere student hoofdverantwoordelijke is.

Duurzaam gebruik van ICT en AI

Voor de ontwikkeling en het gebruik van AI is een enorme computerkracht nodig, met een heel grote milieu- en klimaatimpact. Deze impact wordt nog vele malen groter door de zeer toegankelijke consumentenproducten. ‘De vraag naar elektriciteit van zoekmachines zoals Google zou kunnen vertienvoudigen als AI er volledig in wordt geïmplementeerd’, stelt het IEA-rapport. Daarnaast hebben de Verenigde Naties voorspeld dat de behoefte aan water in 2030 zo’n 40 procent groter zal zijn dan het aanbod. 

  • Bepaal vooraf voor welke taken complexe modellen nodig zijn en waar eenvoudigere modellen volstaan. Louter het verhogen van snelheid en efficiëntie rechtvaardigt het gebruik van AI niet. Hiervoor stelt de UGent andere tools ter beschikking met een minder grote milieu- en klimaatimpact. Pas je gewoonten, takenpakket en activiteiten hieraan aan.
  • Als lesgever breng je je studenten een kritische houding bij t.o.v. AI en de milieu- en klimaatimpact, en moedig je hen aan om vooraf te bepalen voor welke onderwijsopdrachten AI verantwoord is of niet.

Interessante links