APOLLO 8: 8 strategische onderwijsprojecten

De UGent wil haar studenten beter voorbereiden op de grote uitdagingen van de toekomst en haar nieuwe onderwijsvisie versneld implementeren. Hiervoor werd 'APOLLO 8' in het leven geroepen, dat verwijst naar 8 strategische onderwijsprojecten die worden uitgerold van november 2021 tot oktober 2023.

APOLLO 8 staat voor Ambitieus Programma voor toekomstgericht Online/blended & Levenslang Leren in het kader van het bredere Onderwijsbeleid en versterkt de positie van de UGent als vooruitstrevende en innovatieve hogeronderwijsinstelling. De projecten binnen APOLLO 8 worden hieronder beknopt toegelicht.

Heb je zin om mee je schouders te zetten onder het onderwijs van de toekomst? Heb je een masterdiploma, neem je graag initiatief en laat je de zaken het liefst vooruitgaan? Solliciteer dan nu via dit vacaturebericht om mee te werken aan één van de projecten. 

Project 1: Innovatie van het UGent-opleidingsaanbod

De UGent wil met dit project haar opleidingsaanbod kritisch tegen het licht houden. Samen met o.a. Vlaamse en internationale hogeronderwijspartners wil ze het aanbod innoveren om beter tegemoet te komen aan de noden en verwachtingen van studenten, de arbeidsmarkt, het werkveld en de maatschappij. Het uittekenen van een innovatief aanbod voor de toekomst is enkel mogelijk indien er ook voldoende wordt gerationaliseerd en geoptimaliseerd binnen het huidige aanbod. De gebruikte methodiek aan UGent is dan ook ‘rationaliseren en optimaliseren om te kunnen innoveren’.

Dit project focust op rationalisatie en optimalisatie binnen het opleidingsaanbod van de UGent door een analyse van het opleidingsaanbod op het niveau van onze instelling. In principe wordt uitgegaan van het aanbod van de volledige instelling, maar dit proces vergt tijd en doorloopt verschillende fasen en kan daarom niet meteen voor alle 209 basisopleidingen van de UGent opgestart worden. In de komende 2 academiejaren (periode van het Voorsprongfonds waarmee de APOLLO 8-projecten gefinancierd worden) zal dit proces lopen in 5 faculteiten (134 betrokken opleidingen). 

UGent streeft ernaar om via intrafacultaire, interfacultaire, interuniversitaire of internationale samenwerking rationalisatie en optimalisatie te realiseren. De acties focussen zich op diverse niveaus in de instelling: (1) dat van de individuele opleidingsonderdelen en minor/major trajecten, en (2) dat van afstudeerrichtingen en de opleiding. Op elk van deze niveaus zal beoordeeld worden op basis van kwantitatieve (o.a. aantal studenten), en kwalitatieve (o.a. maatschappelijk belang/noodzaak, uniciteit, brede werkveld en arbeidsmarkt) criteria of rationalisatie en optimalisatie wenselijk of noodzakelijk is.

De UGent heeft m.a.w. twee globale doelstellingen voor dit project:

1. Rationalisatie en optimalisatie van opleidingsonderdelen en minor/major trajecten binnen de UGent
2. Rationalisatie en optimalisatie van afstudeerrichtingen en opleidingen binnen de UGent

Project 2: Een betere samenwerking met de hogescholen

Het doel van dit project is om de doorstroming tussen universiteiten en hogescholen voor studenten makkelijker te maken en te bevorderen. We doen dit door de zogenaamde 'leerladder' te optimaliseren, zowel voor bestaande als voor nog te creëren opleidingen. Die optimalisatie moet verschillende leertrajecten, zowel op academisch niveau als op niveau van de hogescholen, beter op elkaar afstemmen zodat studenten hybride trajecten kunnen volgen met studieduurvermindering tot gevolg.

Het einddoel is om reeds verworven competenties maximaal te valoriseren en flexibele leerwegen aan te bieden. Enerzijds worden opportuniteiten en (praktische) randvoorwaarden voor studenten uit de hogescholen die nadien een academische opleiding willen volgen, kritisch herbekeken. Anderzijds krijgen studenten aan de universiteit de mogelijkheid om tijdens hun opleiding al vakken te volgen aan de hogescholen. Zo kunnen ze een extra professionele opleiding opnemen en vermindert hun studieduur. Of ze worden begeleid om sneller te heroriënteren van een academische naar een professionele opleiding. 

Er werden 7 doelstellingen bepaald die elk samenvallen met een werkpakket. We vertrekken hierbij meestal van een regionale samenwerking, wat sterk aanleunt bij de Associatie AUGent (m.a.w. de bestaande samenwerking met HOGENT, de Arteveldehogeschool en Howest). De eerste twee doelstellingen zijn generiek, nl. de doorstroom tussen professionele bachelors en academische masters (via een grondige analyse van de schakelprogramma’s) verbeteren en een (snellere en betere) heroriëntering van de academische bachelor naar de professionele bachelor mogelijk maken.  De 5 volgende doelstellingen zijn specifieker en richten zich op meer diepgaande trajecten binnen specifieke domeinen en studiegebieden: sociaal-agogisch werk/psychologie, voeding, architectuur, biomedische wetenschappen en logopedie en  audiologie.

• Doelstelling 1: Optimalisatie van de doorstroom tussen de professionele bacheloropleidingen en de UGent door het analyseren en optimaliseren van de schakelprogramma’s
• Doelstelling 2: Optimalisatie van de heroriëntering van de academische bachelor naar de professionele bachelor
• Doelstelling 3: Afstemming van de leerladder tussen professionele bacheloropleidingen in het studiegebied sociaal-agogisch werk en de academische opleidingen in het studiegebied psychologie en pedagogische wetenschappen in de regio Gent (Gent Connected)
• Doelstelling 4: Optimalisatie van de interdisciplinaire samenwerking en doorstroom tussen de opleiding Voedings- en dieetkunde en de master Lichamelijke opvoeding en Bewegingswetenschappen
• Doelstelling 5: Exploratie van de mogelijkheid tot het oprichten van een master in Landschapsarchitectuur in een samenwerkingsverband tussen UGent, VUB, Erasmushogeschool, HOGENT
• Doelstelling 6: Uitwerken van een innovatief en duurzaam traject medische laboratoriumtechnologie voor studenten biomedische wetenschappen
• Doelstelling 7: Uitwerken van innovatieve ritstrajecten tussen de professionele bacheloropleidingen logopedie en audiologie en de academische bachelor- en masteropleidingen logopedie en audiologie

Binnen dit project worden gegevens verwerkt van studenten die heroriënteerden naar de hogescholen binnen de Associatie AUGent tussen academiejaar '15-'16 en '21-'22. De privacywetgeving wordt gerespecteerd. Indien u vragen heeft aangaande privacy of indien u uw rechten van toegang, rectificatie, beperking en bewaar wil uitoefenen kan u contact opnemen met simon.acke@ugent.be of privacy@ugent.be.

Project 3: Future-proof UGent-opleidingen

We staan op een kantelpunt voor de transformatie van het hoger onderwijs, ingegeven vanuit economische, sociale, ecologische en maatschappelijke noden. Daarbij zorgt de Covid-19 pandemie voor een versnelling van de digitalisering en voor extra innovatie-opportuniteiten. De UGent wil met dit project haar opleidingsaanbod vernieuwen en 'future-proof' maken, aan de hand van criteria uit diverse Europese beleidsagenda's:

- EU agenda’s zoals European Education Area (2020), European Skills Agenda (2020), de in ontwikkeling zijnde European Strategy for Universities m.i.v. het European Universities initiatief en een European approach to micro-credentials

- Europese visieteksten zoals Universities without walls, a vision for 2030 (EUA, 2021) en Possible scenarios on the path towards a European degree (EUA & ENQA, 2020).

De UGent wil inzetten op een future-proof en wendbaar opleidingsaanbod. De komende vijf jaar zal ze haar opleidingen toetsen aan die toekomstbestendigheid op basis van vijf future-proof criteria: 

• 'T-shaped professional': biedt de opleiding een weloverwogen balans tussen het verwerven van de nog steeds zeer belangrijke, disciplinespecifieke competenties én tegelijk de aan belang winnende generieke competenties?
• Inter-/multi-/transdisciplinaire invulling van het curriculum: gaan studenten uit verschillende disciplines voldoende met elkaar in interactie tijdens de opleiding?
• ‘Stepping stone-principe’: is dit systematisch geïntegreerd voor het verwerven van internationale en interculturele competenties?
• Inbedding in de maatschappij: beantwoordt de opleiding aan toekomstige maatschappelijke noden, gebaseerd op/gebruik makend van ‘real-life challenges'? Biedt ze studenten daarnaast mogelijkheden tot maatschappelijk engagement en stages?
• Centrale positie van de student: Biedt de opleiding flexibele leerkansen en leerwegen zodat studenten hun opleiding competentiegericht kunnen personaliseren? Is er aandacht voor zelfsturing en begeleiding van de student?

Het European Universities initiatief ENLIGHT, waar de UGent deel van uitmaakt, zal ondersteunend werken om deze algemene Europese principes te implementeren en af te toetsen.

Gefaseerd wil de UGent volgende concrete doelstellingen realiseren:

1. Ontwikkelen van een visie en methodieken voor het inbedden van de vijf UGent future-proof criteria in de UGent opleidingen op basis van innovatie in leerresultaten, programma en toetsing
2. Uitwerken van initiatieven voor professionalisering van opleidingen en lesgevers bij het implementeren van future-proof onderwijs en voorzien in hands-on begeleiding van opleidingen en lesgevers bij het implementeren van future-proof onderwijs
3. Implementatie, monitoring en evaluatie van deze future-proof curricula in 20 geselecteerde en over de faculteiten gediversifieerde pilootopleidingen, daarbij gebruik makend van een co-creatietraject deels parallel met de ontwikkeling van de visie en de methodieken

Leer meer over dit project op onderwijstips.ugent.be.

Project 4: De academies als motor van levenslang leren aan de UGent

Een onderscheidende troef van een universiteit is dat zij de nieuwste innovaties en ontwikkelingen in wetenschappelijk onderzoek naar de samenleving vertaalt via onderwijs. Het aanbod 'levenslang leren' van de UGent is dan ook gebaseerd op excellent onderzoek en de betrouwbaarste wetenschappelijke inzichten in het vakgebied. De UGent ambieert om dit aanbod als volwaardig onderdeel van haar onderwijs in te richten. De focus verschuift dus van het initiële onderwijs naar het volledige leertraject dat studenten aan de UGent kunnen doorlopen, ook later in hun leven. Op die manier vervult de UGent haar essentiële rol om blijvend kennis te verspreiden en nieuwe competenties aan te leren in een steeds veranderende maatschappij.

De eerste stappen zijn inmiddels gezet met de verankering van academies voor levenslang leren in alle faculteiten en de oprichting van een centrale Commissie Levenslang Leren.  In sommige faculteiten bestonden deze academies reeds (lang), in andere zijn ze pas opgericht.  De (inter)facultaire academies zijn de motor voor levenslang leren aan de UGent. Ze zijn verantwoordelijk voor de organisatie en uitvoering van het aanbod levenslang leren binnen hun studiegebieden. Ze bewaken de kwaliteit van de opleidingen en houden voeling met de vragen vanuit het werkveld.

De UGent koos er bewust voor om deze academies binnen de faculteiten te verankeren en geen universiteitsbreed centrum voor levenslang leren op te richten.
De expertise bevindt zich namelijk in de faculteiten, waar innovatief onderzoek gebeurt en waar de professoren en onderzoekers innovatieve opleidingen vormgeven (in constante interactie met het brede werkveld, met de maatschappij en met internationale collega’s). 

Om het aanbod levenslang leren in Vlaanderen te versterken wil de UGent samenwerken met (internationale) partners en organisaties in het (hoger) onderwijs en met het werkveld. In het bijzonder gebeurt dat binnen Nova Academy, de alliantie op het vlak van levenslang leren tussen de Vrije Universiteit Brussel, de UGent en de UAntwerpen. Onder deze noemer zullen verschillende gemeenschappelijke (opleidings-)initiatieven uitgebouwd worden. De eerste realisatie is het  gemeenschappelijk platform www.Nova-Academy.be, waarop het brede publiek het volledige aanbod kan doorzoeken.

 De UGent heeft drie concrete doelstellingen voor alle negen academies:

1. Het ontwikkelen en toepassen van een methodiek om te komen tot een aanbod levenslang leren dat is afgestemd op de noden van het werkveld en de maatschappij en de verwachtingen van de lerende
2. Het ontwikkelen van nieuw aanbod levenslang leren in samenwerking met (internationale) partners, bedrijven en organisaties in het (hoger) onderwijs en het werkveld
3. Het ontsluiten van een breed aanbod micro-credentials in het kader van levenslang leren

Binnen dit project willen we deze doelstellingen realiseren in alle negen academies voor levenslang leren van de UGent.

Project 5: Campus van de toekomst

In project 5 worden er bijzondere infrastructurele inspanningen gedaan voor het activerend, hybride en interactief on campus onderwijs van de toekomst.

De doelstellingen van dit project zijn:

- Het versneld inrichten van 40 leslokalen met flexibele, dynamische volgcamera’s met inzoommogelijkheden in functie van online en hybride lesvormen

- Het inrichten van 10 high tech polyvalente BYOD-leslokalen (Bring Your Own Device) die geschikt zijn voor samenwerkende werkvormen, frontaal en hybride onderwijs, digitale toetsing, en die voorzien zijn van technologie voor teleclassing en digitale samenwerking

- Het inrichten van 2 grote communicerende BYOD-zalen (Bring Your Own Device) voor digitale toetsing die ook ingezet kunnen worden voor samenwerkend leren en als studie- en werkplek

Project 6: Realiseren van een innovatieve tweede generatie digitale leeromgeving

In project 6 worden er investeringen gedaan voor het realiseren van de digitale leeromgeving van de volgende generatie. 

Het doel van dit project is om de digitale geïntegreerde leeromgeving van de UGent te versterken door het toevoegen aan Ufora van vier digitale onderwijstoepassingen:

- een videoplatform (leer meer over dit project op onderwijstips.ugent.be)

- een authoring tool voor interactieve leerpaden (leer meer over dit project op onderwijstips.ugent.be)

- een ePortfolio-tool

- een digitaal toetsplatform

Het hele proces dat start bij de bevraging van de noden tot de implementatie, professionalisering van lesgevers en duurzaam gebruik zal in dit project worden doorlopen.

Project 7: Virtual Science Labs

De UGent combineert een sterke theoretische vorming met vaardigheidsonderwijs via werkcolleges en practica. Studenten leren binnen hun vakdomein theoretische concepten in de praktijk om te zetten en leggen zo een brug naar noodzakelijke competenties in het latere werkveld. Onderzoek toont echter aan dat het leereffect van traditionele werkcolleges en practica vaak (te) beperkt is. Studenten geven daarnaast zelf ook aan dat ze te weinig mogelijkheden hebben om hun vaardigheden in deze werkvormen grondig te oefenen, omwille van grote studentengroepen (beperkte interactiviteit door gebrek aan infrastructuur en (vaak dure) apparatuur) en het beperkte aantal personeelsleden (noodzakelijke focus op praktische en veilige begeleiding, soms ten nadele van inhoudelijke verdieping). De UGent wil dit vaardigheidsonderwijs dus grondig analyseren en optimaliseren.

Deel van de oplossing? Virtual Science Labs. Volgens onderzoek zorgen deze labs voor een significante toename van het leereffect doordat studenten hun eigen leerproces in handen kunnen nemen.  Toch blijven ook klassieke practica belangrijk, omwille van de hands-on ervaring in een echte onderzoeksomgeving en het contact met andere studenten en onderzoekers. De UGent wil met dit project dan ook inzetten op 'blended' leertrajecten, door de klassieke practica te verbeteren en performanter te maken (via e-learning) en tegelijk een bijkomend en flexibel digitaal aanbod te voorzien. Dit aanvullende aanbod laat studenten wetenschappelijke concepten op eigen tempo verkennen zonder daadwerkelijk een labo te bezoeken.

Bij het uitbouwen van deze virtuele of e-practica aan de UGent willen we ons niet enkel beperken tot de traditionele domeinen van de practica in de fysica, chemie, biologie, fysiologie of anatomie, maar ook bij  e-learning inschakelen bij programmeren, data science en statistiek.

De UGent heeft 3 concrete doelstellingen voor dit project:

1. Blended leertrajecten ontwikkelen om de klassieke practica te verbeteren en performanter te maken. Zo creëren we krachtige leeromgevingen voor studenten en versterken we het leereffect en de efficiëntie van de practica
2. Een bijkomend en flexibel digitaal aanbod van virtual labs uitwerken, in een realistische (en veilige) setting. Studenten leren complexe concepten begrijpen op een dynamische en geëngageerde manier, in combinatie met geautomatiseerde feedback
3. E-learning trajecten (DODONA) verder doorontwikkelen en verduurzamen bij de praktische oefeningen in programmeren, data science en statistiek. Hierbij zetten we in op het uitrollen van een “train the trainer” traject en op de ontwikkeling van nieuwe modules (vb. rond learning analytics) in co-creatie met de gebruikers

Leer meer over dit project op onderwijstips.ugent.be.

Project 8: Naar een duurzame blend@UGent

Blend@UGent is de instellingsbrede visie op een doordachte en goed op elkaar afgestemde mix van online onderwijs met on campus onderwijs. Dit project richt zich op het verder operationaliseren en verduurzamen van deze visie in alle opleidingen. Om dit te realiseren zal (1) de dialoog aangegaan worden met alle opleidingscommissies, (2) zullen lesgevers en opleidingsteams verder geprofessionaliseerd worden en (3) zullen expertise en good practices gedeeld worden binnen de UGent en binnen Vlaanderen.

1. De visie Blend@UGent in de opleidingscommissies

De ‘opleidingsafstemmingstool Blend@UGent’ is een methodiek die zal ontwikkeld worden om de dialoog in opleidingscommissies te faciliteren en te structureren. Ze bestaat uit een digitale toepassing die de volgende zaken in kaart brengt:

• Voorstellen van lesgevers voor onderwijs en evaluatie met betrekking tot online en on campus onderwijs, over de vakken heen
• Tot welke verhouding online/on campus onderwijs dit leidt
• Wat de taakbelasting van de student zal zijn
• Welke infrastructuur/onderwijsruimtes voor elk vak nodig zal zijn/welke roostering wenselijk is, enz.

Dankzij de uitrol van deze methodiek expliciteren en concretiseren opleidingen hun visie op Blend@UGent. Ze gaan bewuster nadenken over een doordachte mix van online en on campus onderwijs in functie van de te behalen competenties, het welbevinden, de werkdruk en de onderwijsorganisatie. Bijkomend voordeel op instellingsniveau is dat de noden inzake ICT, infrastructuur, roostering en professionalisering duidelijker worden.

2. Professionalisering van lesgevers en opleidingsteams om competenties op vlak van digitale didactiek te versterken

Om op een succesvolle manier online onderwijs aan te bieden, moeten lesgevers en opleidingsteams comfortabel werken met nieuwe, online onderwijswerk- en evaluatievormen. Ze moeten ook de kans krijgen om hun competenties op vlak van digitale didactiek te versterken.  Voor hen zal de UGent een state-of-the-art, online, blended en on campus professionaliseringsaanbod opstellen dat ruim wordt ingevuld. Het zal niet alleen beschikbaar zijn voor lesgevers zelf, maar ook voor opleidingsteams en faculteiten. Het doel is om de kennis rond het lesgeven in de nieuw ingerichte onderwijsruimtes en het werken met nieuwe onderwijsvormen te versnellen en te verankeren.

3. De uitbouw van een UGent Online Onderwijscommunity rond blended onderwijs en versterking van een lerend netwerk (LNO2) over de instellingen heen

Er zal een Online Onderwijscommunity uitgebouwd worden binnen de UGent waar lesgevers elkaar kunnen vinden over opleidingen en faculteiten heen. Zo kunnen ze snel en eenvoudig ervaringen delen rond diverse digitale werkvormen en evaluatievormen. Deze community zal gemodereerd worden door centrale en facultaire onderwijsondersteuners. Verder zal de UGent het LNO2 netwerk mee versterken, dat Vlaanderenbreed expertise-uitwisseling rond blended leren mogelijk zal maken.

De UGent heeft 3 concrete doelstellingen voor dit project:

1. Ontwikkelen van een tool met ondersteuning zodat de opleidingen de instellingsbrede visie Blend@UGent kunnen vertalen naar hun eigen context. Via dezelfde tool krijgt de UGent ook een gestructureerd overzicht van de noden op vlak van ICT, infrastructuur, roostering en professionalisering om het onderwijs vorm te geven
2. Een aanbod van professionaliseringsactiviteiten uitwerken om de competenties van lesgevers op vlak van digitale didactiek te versterken
3. Een online onderwijscommunity opzetten binnen de UGent en, binnen het LNO2 netwerk, samenwerken in Vlaanderen rond blended onderwijs

Bijlagen

• Presentatie Apollo 8 DDD 15 september 2022

Meer informatie

Voor bijkomende informatie kan je terecht op onderwijsondersteuning@UGent.be