UGent wil tegen 2050 CO2-neutraal zijn
De voorbije tien jaar investeerde de UGent sterk in energiebesparende maatregelen en groene energie. Maar het besef kwam dat er meer nodig zal zijn om te voldoen aan het Klimaatakkoord van Parijs, namelijk een quasi volledige transitie naar hernieuwbare energie, een stop op het verdere gebruik van fossiele energie en een zeer sterke reductie van de energievraag tegen 2050. Daarom komen we met het ambitieuze Energiebeleidsplan 2020-2030, dat focust op een efficiënter ruimte- en energieverbruik en fossielvrije nieuwbouw en renovaties, met als doel om tegen 2050 de transitie te maken naar een CO2-neutraal gebouwenpark.
Rector Rik Van de Walle: “Dit energiebeleidsplan kadert in de bredere duurzaamheidsambities van onze instelling. Als je kijkt naar de vijf Vlaamse universiteiten, is het onomstotelijk zo dat de UGent voorop loopt wat betreft het belang dat aan duurzaamheid gehecht wordt in onze beleidsvoering. Het idee om niet meer te beleggen in fossiele brandstoffen komt uit de UGent, net als het idee van vliegtuigreisbeperking. Met de intenties in het energiebeleidsplan, dat recent door het bestuurscollege en de bouwcommissie werd goedgekeurd, willen we nog duidelijker het signaal geven dat het de UGent menens is en dat we concrete stappen willen en zullen zetten. Zo moeten we nadenken over het compacter maken van de universiteit, het delen van faciliteiten en nog meer inzetten op groene energie. De universiteit neemt in het debat haar belangrijke maatschappelijke rol op en we zijn het aan onszelf verplicht om ambitieus te zijn.”
Ruimte- en energie-efficiëntie
Els Van Damme (directeur Gebouwen en Facilitair Beheer) staat met haar team zowel in voor het realiseren van de gebouweninfrastructuur als voor het technisch onderhoud en energiebeheer. Hun voornaamste doelstelling in het energiebeleidsplan? Een efficiënter ruimte- en energiegebruik door ruimtes compact te houden en te delen voor een optimaal gebruik.
Els Van Damme: “Als we een fossielvrije universiteit willen zijn tegen 2050 en de EU-doelstellingen willen halen, zullen we de middelen moeten voorzien om uit te voeren wat in het beleidsplan staat en die ambities ook echt waar te maken. De vraag is: welke universiteit willen we zijn in de toekomst en wat betekent dat dan voor het gebouwenpatrimonium? Wij stippelen verschillende scenario’s uit om die weg af te leggen. We bekijken welke gebouwen flexibel ingezet kunnen worden en welk patrimonium te verouderd is om nog verder in te investeren. Zo wijzen we voor elk gebouw binnen de beschikbare middelen een doel toe: clusteren, renoveren of afbreken. Een cruciale oefening, waar we dit najaar verder op inzetten.”
Zo bekijkt de faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen aan de campus UZGent welke onderzoeksidentiteiten als een “core facility” kunnen worden vormgegeven, wat wil zeggen dat de infrastructuur, het materiaal of de diensten gedeeld worden door verschillende vakgroepen. Eenzelfde oefening wordt gemaakt met de practicumruimtes van de faculteit Wetenschappen. Binnen het pilootproject “Anders denken over ruimte” denkt deze faculteit na over een optimaal ruimtegebruik. Zo is er de intentie om de labo’s duurzaam en modulair in te richten. Men wil al vroeger starten met het aanleren van vaardigheden die geen theoretische achtergrond vereisen, zoals pipetteren. Zo kom je tot een betere bezetting van de labo’s. De faculteit doet momenteel ook een verkennende denkoefening over hoe ze de chemielabo’s kunnen inrichten voor gedeeld gebruik door meerdere opleidingen.
Hernieuwbare energie
Milieucoördinator Riet Van de Velde (directie Bestuurszaken) trekt al jaren de werkgroep energiebeleid aan de UGent, die bestaat uit beleidsmedewerkers, experten en geëngageerde personeelsleden. Ze beaamt dat er werk aan de winkel is.
Riet Van de Velde: “We hadden de voorbije 10 jaar ook een energiebeleidsplan, waardoor de energie-efficiëntie sterk steeg. Maar ook al bouwen we al bijna energieneutraal en zitten er al heel wat energiemaatregelen in ons gebouwenbeleid verankerd, we halen het niet zoals we nu bezig zijn. Op die manier zullen de CO2-emissies afkomstig van de energievoorziening voor gebouwen slechts 2 à 5% lager liggen in 2030 dan nu. Wij bestuderen nu hoe we de nieuwbouw- en renovatieprojecten die voorliggen fossielvrij kunnen krijgen. Er wordt nu bijvoorbeeld een studie opgestart om Campus Sterre volledig af te koppelen van fossiele energie. Als dit energiebeleidsplan gevolgd wordt, gaan we een mooie stap vooruit zetten.”
Ook voor blok B op campus UZGent, de nieuwbouw op Campus Proeftuinstraat en Campus Farmacie, het nieuwe onderzoeksgebouw op Campus Sterre en de nieuwe homes is de intentie in het beleidsplan om te kiezen voor duurzame energiebronnen. Daarvoor zal een omslag nodig zijn van aardgas naar warmtepompen en warmtenetten. Een andere intentie uit het beleidsplan is het produceren van eigen groene elektriciteit. Momenteel wordt die al opgewekt door zonnepanelen en windturbines op de Campus Proefhoeve en werd beslist om een extra windturbine te plaatsen met een energiecoöperatie. Een intentie uit het beleidsplan is naar een versnelling te gaan voor het plaatsen van PV-installaties op daken.