Q&A
Hieronder kan u een overzicht vinden van de meest gestelde vragen omtrent de gesuperviseerde professionele praktijk. In het overzicht hieronder gebruiken we telkens de afkorting (GPP) om te verwijzen naar de gesuperviseerde professionele praktijk.
Alle informatie is gebaseerd op de relevante Koninklijke Besluiten (KB)
- 26 april 2019 - Koninklijk besluit tot vaststelling van de criteria voor de erkenning van klinisch psychologen, alsmede van stagemeesters en stagediensten
- 14 december 2023. - Koninklijk besluit wijziging tot het koninklijk besluit van 26 april 2019 tot vaststelling van de criteria voor de erkenning van klinisch psychologen, alsmede van stagemeesters en stagediensten
- 26 april 2019 - Koninklijk besluit tot vaststelling van de criteria voor de erkenning van klinisch orthopedagogen, alsmede van stagemeesters en stagediensten
- 14 december 2023 - Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 26 april 2019 tot vaststelling van de criteria voor de erkenning van klinisch orthopedagogen, alsmede van stagemeesters en stagediensten
In het persbericht van minister Vandenbroucke (22 februari) wordt bevestigd dat de ingang van deze GPP met twee jaar wordt uitgesteld en dus ten vroegste van toepassing zal zijn voor studenten die afstuderen vanaf academiejaar 2025-26.
Algemeen
Waarom werd de GPP in het leven geroepen?
In het licht van de professionalisering van het beroep is de erkenning als geestelijk gezondheidszorgberoep een belangrijke stap. Zowel voor de kandidaat (wordt gesuperviseerd), voor de cliënt (hulpverleners die goed zijn opgeleid) als voor de stagemeesters (“investeren” mee in een toekomstige collega) is er een meerwaarde aan de erkenning verbonden.
Wat is het verschil tussen een visum en de erkenning?
De Federale Overheidsdienst Volksgezondheid reikt het visum uit. De visumplicht is in werking getreden op 1 mei 2019. Sinds deze datum mag je de klinische psychologie of de klinische orthopedagogiek alleen uitoefenen als je over een visum beschikt, zo niet is er sprake van onwettige uitoefening van het beroep. Het visum toont aan dat je houder bent van het diploma van het universitair onderwijs in het domein van de klinische psychologie of klinische orthopedagogiek. Het diploma moet van een opleiding in het voltijds onderwijs zijn met minstens vijf jaar studie of 300 ECTS-studiepunten en met een stage in het domein van de klinische psychologie of klinische orthopedagogiek.
Vanaf 1 januari 2020 heb je ook een erkenning nodig als klinisch psycholoog of klinisch orthopedagoog. Departement Zorg levert de erkenning af, op dit moment gebeurt dit nog op basis van diploma. Bij afstuderen vanaf academiejaar 2025-26 zal je, om erkend te worden door het Departement Zorg, succesvol de GPP moeten volgen, tenzij je op basis van de overgangsmaatregel vrijgesteld bent van de professionele stage.
Je kan dit verschil en meer info over visum/erkenning nalezen op deze webpagina van de Vlaamse overheid.
Hoe bekom ik mijn visum/erkenning?
Via volgende linken vind je hoe je jouw visum kan aanvragen na afstuderen als klinisch psycholoog/klinisch orthopedagoog:
Tot voor kort kregen alumni automatisch hun erkenning indien ze in het bezit waren van een visum. Met de komst van de gesuperviseerde professionele praktijk werd deze automatische link gedeactiveerd. Nu de GPP wordt uitgesteld, dient wie afgestudeerd is en in het bezit is van een visum, op dit moment zijn/haar erkenning aan te vragen op basis van de overgangsmaatregelen via mail aan Departement Zorg. Hoe je dit doet, vind je hier.
Er wordt verwacht dat de automatische link tussen visum en erkenning vanaf juni 2024 opnieuw geactiveerd zal worden. We houden toekomstige alumni via deze pagina op de hoogte van verdere evoluties.
Op wie is de GPP van toepassing?
Alle studenten die vanaf academiejaar 2025-26 afstuderen als master in de klinische psychologie/klinische orthopedagogie zullen deze GPP moeten volgen om erkend te kunnen worden als klinisch psycholoog/orthopedagoog. Lees hier meer over wat deze GPP inhoudt.
Daarnaast bestaat een overgangsmaatregel voor studenten die hun studie zijn gestart in academiejaar 2016-17 of eerder (voor de wet in voege ging). Zij zijn vrijgesteld van de GPP ongeacht het academiejaar waarin ze afstuderen.
Deze richtlijn kan je nalezen op de webpagina van Zorg en Gezondheid.
Ik moet de GPP volgen, welke stappen moet ik ondernemen?
De stappen vind je duidelijk terug op de website van Zorg en Gezondheid.
Ik ben vrijgesteld van de GPP, wat moet ik doen op mijn erkenning te krijgen?
Kom je in aanmerking voor een vrijstelling van de GPP? Dan is het belangrijk dat je een erkenningsaanvraag instuurt. De procedure hiervoor vind je op de website van Zorg en Gezondheid.
Bestaat de masteropleiding klinische psychologie/klinische orthopedagogiek vanaf nu uit zes jaar in plaats van vijf?
Neen, van een jaar extra studeren is geen sprake. Na vijf jaar studeren kan het masterdiploma behaald worden. De eindcompetenties van o.a. de masterstage en de opleidingscompetenties in hun geheel blijven ongewijzigd, het diploma verliest dus op geen enkele manier zijn waarde. Wel is het zo dat, om een erkenning te verkrijgen als klinisch psycholoog/klinisch orthopedagoog, het volgen van de GPP verplicht zal worden. Het kader voorziet dat de GPP doorgaat op een erkende stagedienst, waar de afgestudeerde klinisch psycholoog en klinisch orthopedagoog betaald worden volgens de barema’s op de plaats van tewerkstelling. Het gaat dus om een eerste werkervaring onder supervisie van een of meerdere ervaren collega(‘s). Dit is gelijkaardig aan de situatie bij beginnende advocaten, architecten, tandartsen en artsen, die na hun masteropleiding ook nog een soort gesuperviseerde professionele praktijk doen vooraleer ze autonoom aan de slag kunnen.
Modaliteiten
Wat houdt de GPP juist in?
De gesuperviseerde professionele praktijk beoogt de master in de klinische psychologie/orthopedagogie alle vaardigheden, vakkundigheden en competenties bij te brengen die nodig zijn om autonoom als klinisch psycholoog/orthopedagoog te kunnen handelen.
De gesuperviseerde professionele praktijk vindt plaats in het kader van een betaalde tewerkstelling volgens de barema’s op de plaats van tewerkstelling en bedraagt minstens 1680 uren. Het gaat dus om een eerste werkervaring onder supervisie van een of meerdere ervaren collega(‘s). Dit is gelijkaardig aan de situatie bij beginnende advocaten, architecten, tandartsen en artsen, die na hun masteropleiding ook nog een soort gesuperviseerde professionele praktijk doen vooraleer ze autonoom aan de slag kunnen.
Meer concrete informatie vind je op de website van het Agentschap Zorg en Gezondheid.
Word je betaald tijdens de GPP?
Ja, dit werd bevestigd in het persbericht van het kabinet van minister Vandenbroucke (december 2023). Er wordt voorzien dat de GPP doorgaat op een erkende stagedienst, waar de kandidaten klinisch psycholoog en klinisch orthopedagoog betaald worden volgens de barema’s op de plaats van tewerkstelling. Je kan het dus vergelijken met een eerste werkervaring, onder supervisie van een of meerdere ervaren collega’s.
Moet er inschrijvingsgeld betaald worden voor de GPP?
Neen, de GPP staat los van de masteropleiding aan de universiteit. Het gaat echt om een eerste werkervaring, waarbij je zult moeten solliciteren voor een job. Wanneer je aan de slag kan, zul je dus je eerste werkervaring opdoen onder supervisie van een of meerdere ervaren collega’s (stagemeester). Dit is gelijkaardig aan de situatie bij beginnende advocaten, architecten, tandartsen en artsen, die na hun masteropleiding ook nog een soort gesuperviseerde professionele praktijk doen vooraleer ze autonoom aan de slag kunnen.
Is het mogelijk om de GPP te combineren met een andere opleiding (MaNaMa, PEV, postgraduaat, therapieopleiding) of doctoraat?
Deze vraag is niet zo eenduidig te beantwoorden en verschilt op basis van de aard van de andere opleiding.
Wanneer je de gesuperviseerde professionele praktijk start, kan je zelf bepalen. De GPP dient dus niet aansluitend op de masteropleiding gevolgd te worden. Als je eenmaal gestart bent met de gesuperviseerde professionele praktijk, heb je 5 jaar de tijd om deze af te ronden. Je zou dus bijvoorbeeld eerst kunnen doctoreren en nadien je GGP starten. Momenteel wordt er bekeken met de andere universiteiten en betrokken instanties of het mogelijk kan zijn om tijdens de doctoraatopleiding reeds een deel van de GPP te voltooien.
Een therapieopleiding zal je pas kunnen starten wanneer je erkend bent als klinisch psycholoog of klinisch orthopedagoog.
Andere opleidingen (PEV’s, postgraduaten, MaNaMa, …) zal je mogelijks wel kunnen combineren met de gesuperviseerde professionele praktijk aangezien de GPP deeltijds gevolgd kan worden met een minimum van 20% van een VTE. Concreet wil dit dus zeggen dat je ook de optie hebt om de GPP te spreiden over verschillende jaren (op voorwaarde dat elk jaar telkens minstens 20% bedraagt en dat het hele traject afgerond wordt binnen 5 jaar). Wanneer de opleiding evenwel als voorwaarde heeft dat een erkenning als klinisch psycholoog of klinisch orthopedagoog nodig is om te kunnen starten, dan is een combinatie niet mogelijk.
Klopt het dat erkenning ook vereist is als je in een voorziening in de gezondheidszorg wilt werken?
Klopt. Je moet een erkend klinisch psycholoog/orthopedagoog zijn als je handelingen uitvoert die binnen diensten binnen de gezondheidszorg in het wettelijk kader van de klinische psychologie/orthopedagogiek uitgeoefend worden. Autonoom betekent dat je een aantal handelingen zelfstandig kan en mag uitvoeren. Dit geldt zowel voor klinisch psychologen en klinisch orthopedagogen die als zelfstandige, dan wel in een dienst of voorziening werken.
Wat als je bijvoorbeeld als psycholoog in de gevangenis gaat werken (dus niet in de gezondheidszorg)?
Het is op dit moment duidelijk dat de erkenning nodig zal zijn voor wie als klinisch psycholoog/klinisch orthopedagoog zal werken in de gezondheidszorg waar veel functies onder de definitie van klinische psychologie en klinische orthopedagogiek, zoals in de wet omschreven, gevat worden. Het is minder duidelijk voor welke functies in andere sectoren ook een erkenning zal nodig zijn (bvb. jeugdhulp, onderwijs …). Het zou kunnen dat ook daar op termijn een erkenning vereist zal worden.
Mag ik na mijn opleiding van 5 jaar starten in een ziekenhuis of groepspraktijk?
Na je masteropleiding kan je wel aan de slag in een ziekenhuis of groepspraktijk, maar zonder het doorlopen van een jaar GPP mag je bepaalde handelingen eigen aan het beroep van klinisch psycholoog/klinisch orthopedagoog (vb. diagnostiek, interventie …) niet autonoom uitvoeren.
Wanneer je nog niet erkend bent als klinisch psycholoog/orthopedagoog, zul je enkel aan de slag kunnen in een ziekenhuis of groepspraktijk binnen een GPP. Het gaat dan om jouw eerste werkervaring (die dus betaald wordt) in een erkende stagedienst onder supervisie van een erkend stagemeester. Dit is gelijkaardig aan de situatie bij beginnende advocaten, architecten, tandartsen en artsen, die na hun masteropleiding ook nog een soort gesuperviseerde professionele praktijk doen vooraleer ze autonoom aan de slag kunnen.
Hoe weet ik of een werkplek kan fungeren als erkende stagedienst?
De FOD Volksgezondheid vermeldt duidelijk aan welke voorwaarden een stagemeester/zorgvoorziening of praktijk moet voldoen om erkend te worden als stagedienst. Daarnaast houden ze ook een lijst bij van erkende stagemeesters en -diensten die zich reeds geregistreerd hebben. Er wordt aan toekomstige tewerkstellingsplekken gevraagd om tijdig een aanvraag te doen tot erkenning als stagedienst en -meester, dus wordt er verwacht dat deze lijst de komende periode aangevuld wordt.
Buitenland
Geldt deze wet ook in Nederland?
In de ons omringende landen bestaan er gelijkaardige systemen. Er zijn verschillen in organisatie en voorwaarden. Voor meer informatie neemt u best contact op met de bevoegde diensten in het buitenland.
Geldt deze wet ook als je een bachelor diploma verkregen hebt in Nederland?
Indien je binnen Europa (in een ander land dan België) een diploma hebt behaald moet er een specifieke procedure gevolgd worden om de erkenning aan te vragen. Dit moet gebeuren via één van de Gemeenschappen. Na toekenning van een erkenning door de Gemeenschappen, stuurt de FOD Volksgezondheid automatisch het visum op dat toegang tot het beroep verleent. Meer informatie over de procedure vind je hier.
Als je een diploma behaald hebt in een land buiten Europa, moet je je diploma eerst laten erkennen door NARIC. Daarna kan er ook een erkenning aangevraagd worden bij één van de Gemeenschappen. Meer informatie over de erkenning door NARIC, vind je op deze webpagina.
Ik wil mijn GPP (deels) volbrengen in het buitenland (bv. Nederland). Hoe verloopt dit?
Als je een deel van de gesuperviseerde professionele praktijk in het buitenland wilt doen, kan dit inderdaad voor maximum 420 uur van het totale pakket aan uren. De overige uren dien je in België te volbrengen.
Gelden dezelfde voorwaarden voor een stagemeester in het buitenland?
In het KB staat hierrond het volgende vermeld: “Een overeenkomst wordt afgesloten tussen de coördinerende stagemeester, de kandidaat-klinisch psycholoog en de persoon of de structuur die verantwoordelijk is voor de supervisie van de kandidaat-klinisch psycholoog in het gastland en die verbonden is aan een universiteit.”
“Een overeenkomst wordt afgesloten tussen de coördinerende stagemeester, de kandidaat-klinisch orthopedagoog en de persoon of de structuur die verantwoordelijk is voor de supervisie van de kandidaat-klinisch orthopedagoog in het gastland en die verbonden is aan een universiteit.”
Stagediensten en stagemeesters
Hoe kan ik me laten erkennen als stagedienst/stagemeester?
Klinisch psychologen en klinisch orthopedagogen die een visum hebben en voldoen aan de voorwaarden voorzien in de twee KB’s van 26 april 2019, kunnen een erkenning aanvragen als stagemeester. Deze webpagina bundelt alle beschikbare info over de aanvraag als stagemeester. Je kunt je er ook kandidaat stellen.
Ook op volgende websites is hierrond informatie beschikbaar:
De opleiding/vorming waarover gesproken wordt om stagemeester te mogen zijn, wat houdt deze precies in?
Momenteel ligt nog niet vast hoe die opleiding er concreet zal uitzien. In de KB’s staat het volgende vermeld: “De stagemeester volgt jaarlijks een permanente vorming. Deze vorming wordt door universitaire instellingen of door wetenschappelijke verenigingen in samenwerking met universitaire instellingen georganiseerd.” Op dit moment is het zo dat een kandidaat geen opleiding moet volgen om te kunnen starten als stagemeester.
Er wordt momenteel nog intensief overleg gepleegd tussen vertegenwoordigers van het werkveld, de beroepsverenigingen en de universiteiten over de verwachtingen ten aanzien van de stagemeesters, over de (wettelijk voorziene) opleiding van de stagemeesters en over de financiering van het stagemeesterschap.
Besluit
Volg de meest recente informatie op de webpagina’s van de overheid en relevante beroepsverenigingen. We geven graag enkele handige links mee: