Vakgroep Sociologie

DistantButClose Methodologie

Onderzoeksmethodologie

Inleiding

Welkom bij de methodologie rubriek van ons onderzoeksproject. Deze studie onderzoekt de impact van eenzaamheid en sociale isolatie op de volksgezondheid tijdens de COVID-19-pandemie en hoe deze pandemie gevoelens van eenzaamheid en sociale isolatie heeft beïnvloed. Dit project neemt deze kwesties onder de loep binnen verschillende sociodemografische groepen en over meerdere Belgische regio's en Europese landen. De studie is gestructureerd rond vijf specifieke doelstellingen. Bij elke doelstelling streven we naar grondig onderzoek van de veelzijdige aspecten van eenzaamheid en sociale isolatie door gebruik te maken verschillende databronnen en methodologieën.

Doelstelling 1: Belang van eenzaamheid en sociale isolatie voor de volksgezondheid

Databronnen

  • Belgische context: De COVID-19 Gezondheidsenquête uitgevoerd door Sciensano, laat ons toe longitudinale gegevens, verzameld uit 11 enquêtes afgenomen tussen april 2020 en juli 2022, te analyseren. Deze dataset omvat antwoorden van 20.000 tot 40.000 deelnemers van 18 jaar en ouder. Er werd gebruik gemaakt van diverse rekruteringsmethodes om een representatieve steekproef te bekomen.
  • Europese context: De Survey of Health Ageing and Retirement (SHARE) biedt een Europees perspectief en omvat ongeveer 80.000 individuen van 50 jaar en ouder uit 27 Europese landen en Israël. De SHARE is ethisch goedgekeurd en rigoureus geharmoniseerd. De data biedt waardevolle inzichten in de impact van de pandemie op de oudere bevolking.

Doelstelling 2: Korte- en langetermijneffecten van COVID-19 op eenzaamheid en sociale isolatie

Databronnen

  • Belgische context: De gegevens van de COVID-19 Gezondheidsenquête stellen ons in staat veranderingen in eenzaamheid, sociale isolatie en gerelateerde ongelijkheden gedurende de loop van de pandemie te onderzoeken. Bovendien analyseren we de Belgische Gezondheidsenquête (BHIS) van 2018 en 2023 om aanhoudende effecten na de lockdown te beoordelen. De BHIS-dataverzameling omvat ongeveer 10.000 respondenten per golf.

 

  • Europese context: We gebruiken zowel de European Quality of Life Survey (EQLS) als de Living, Working, and COVID-19 Online Surveys (LWCs). De EQLS omvat 37.000 respondenten uit 33 landen van 18 jaar en ouder; de LWCs omvatten ongeveer 87.000 personen van 18 jaar en ouder, woonachtig in de EU27-lidstaten. De EQLS bevat pre-pandemische gegevens en de LWCs leggen de evolutie tijdens de pandemie vast.

Doelstelling 3: Impact van meso- en macro-niveau factoren op eenzaamheid en sociale isolatie bij ouderen

Databron

  • Voor deze doelstelling gebruiken we data uit de SHARE-enquête. De focus ligt specifiek op personen van 65 jaar en ouder die deelnamen aan de dataverzamelingsgolf voorafgaand aan de pandemie en de daaropvolgende golven, die werden georganiseerd in de nasleep van de crisis.

Rationale

De analyse van individuele en contextuele factoren legt de impact van meso- en macro-niveau factoren op eenzaamheid en sociale isolatie bij oudere volwassenen binnen de context van de COVID-19-pandemie bloot. Verder biedt het een genuanceerd perspectief op de uitdagingen waarmee deze bevolkingsgroep wordt geconfronteerd.

Doelstelling 4: Impact van meso- en macro-niveau factoren op eenzaamheid en sociale isolatie bij adolescenten

Databron

  • Onze studie maakt gebruik van gegevens van het Health Behaviour in School-aged Children (HBSC)-project, een wereldwijd onderzoeksproject dat peilt naar de gezondheid van adolescenten in ongeveer 50 landen. De internationale steekproef omvat adolescenten van 11, 13 en 15 jaar oud. In tegenstelling tot de internationale steekproef omvat het Vlaamse gedeelte en dat van de Federatie Wallonië-Brussel een breder leeftijdsbereik, met leerlingen van de basisschool tot de middelbare school (leeftijden 10 tot 20 jaar).

Rationale

De analyse van individuele en contextuele factoren legt de impact van meso- en macro-niveau factoren op eenzaamheid en sociale isolatie bij adolescenten binnen de context van de COVID-19-pandemie bloot. Verder biedt het een genuanceerd perspectief op de uitdagingen waarmee deze bevolkingsgroep wordt geconfronteerd.

 

Doelstelling 5: Beleidsimpact op eenzaamheid en sociale isolatie tijdens de COVID-19 pandemie.

Focusgroepen

Om een diepgaand begrip te krijgen van de impact van beleidsmaatregelen worden focusgroepen met Belgische en internationale beleidsmakers en andere stakeholders georganiseerd. Deze kwalitatieve aanpak  bevindingen aan en biedt een diepgaand begrip van de factoren die eenzaamheid en sociale isolatie beïnvloeden.

Conclusie

Deze methodologie rubriek schetst de werkwijze voor het benaderen van de vijf onderzoeksdoelstellingen van het DistantButClose project. De combinatie van kwantitatieve en kwalitatieve methoden, diverse databronnen en een focus op verschillende demografische regio's zorgt voor een robuust en genuanceerd begrip van deze kritieke kwesties.

Deze rubriek wordt gedurende de looptijd van het project bijgewerkt.