Ongewenst seksueel gedrag: wat kan je doen?

Wat is ongewenst seksueel gedrag?

Ongewenst seksueel gedrag bestaat uit elke handeling met seksuele connotatie die vernederend of bedreigend is en iemands persoonlijkheid, waardigheid of integriteit aantast. Voorbeelden zijn aanrakingen, intimidatie, ongewenste e-mailberichten, intieme vragen, gluren, aanranding … Over bepaalde grenzen bestaat er gewoon geen discussie. Maar andere grenzen zijn juist heel individueel. Soms kan gedrag dus grensoverschrijdend zijn zonder dat het eigenlijk de bedoeling was.

Seksueel grensoverschrijdend gedrag is een veelvoorkomend probleem onder studenten. Toch maken veel slachtoffers er geen melding van bij hulpverleningsorganisaties. Het blijkt uit een onderzoek van de UGent bij eerstejaarsstudenten. Wie nood heeft om over zulke ervaringen te praten, kan terecht bij Trustpunt.

“Seksueel grensoverschrijdend gedrag komt opvallend vaak voor,” concludeert Joke Depraetere na haar onderzoek aan de UGent van april tot juli 2019. “Bij de bevraagde eerstebachelorstudenten maakte 16,1% van de mannen en 28,5% van de vrouwen het mee in de afgelopen 12 maanden. Vrouwen zijn veel vaker het slachtoffer: 34% van hen werd ooit al ongewenst gekust of seksueel aangeraakt.” Lees het artikel.

Wat kan je zelf doen?

Was je op het moment zelf te verrast of gechoqueerd om te reageren? Weet dat het nooit te laat is om in te grijpen, ook als getuige. Misschien twijfel je of de andere wel écht te ver ging. Ook in dat geval: blijf er niet mee zitten. Zodra jij je niet comfortabel voelde, helpt het om te praten over wat er gebeurd is. Dit kan je doen wanneer je je slachtoffer voelt:

• Baken duidelijk je grenzen af. Dat doe je met een assertieve ik-boodschap, zoals: ‘Ik wil dat je stopt met dit gedrag’. Weet je niet goed hoe je dit best aanpakt? Trustpunt helpt je hierbij.
• Breng jezelf in veiligheid. Ga zo snel mogelijk naar een vriend(in), familielid, politiekantoor, ziekenhuis of een andere plek waar je je veilig voelt.

Waar kan je terecht?

Praten over seksueel grensoverschrijdend gedrag: evident is het nooit. Toch is het belangrijk om iemand in vertrouwen te nemen. Je staat er hoe dan ook niet alleen voor:

• Trustpunt:  bij een vertrouwenspersoon kan je terecht voor een vertrouwelijk gesprek, in alle discretie. Hij of zij zal eventuele vervolgstappen toelichten en indien nodig doorverwijzen.
• Het permanentiecentrum: ben je in nood op een UGent-locatie, dan kan je de klok rond bellen naar 09/264.88.88 voor directe assistentie.
• Het Zorgcentrum na Seksueel Geweld: deze dienst binnen het UZ Gent vangt slachtoffers van seksueel geweld op. Een multidisciplinair team biedt medische en psychologische zorg. Maar je kan er ook terecht voor een forensisch onderzoek en/of om een klacht neer te leggen. Meer info: seksueelgeweld.be. Op deze site kan je ook anoniem chatten met hulpverleners. Het zorgcentrum bevindt zich in het Universitair Ziekenhuis Gent, C. Heymanslaan 10, 9000 Gent, ingang 26c en is telefonisch bereikbaar op +32 (0)9 332 80 80.

“Op mijn stageplaats maakte mijn begeleider geregeld seksueel getinte opmerkingen. Af en toe raakte hij me daarbij ook aan. Hoewel ik me hier heel ongemakkelijk bij voelde, bleef ik me toch normaal gedragen. Ik wou namelijk niet dat iemand het te weten zou komen. Op een gegeven moment besliste ik om er toch over te praten. Het voorval bleef immers door mijn hoofd spoken. De vertrouwenspersoon nam de tijd om te luisteren en legde de mogelijke vervolgstappen duidelijk uit, zonder zelf een oordeel te vellen. Het was een hele opluchting dat ik dit met iemand kon delen.”   (een student na een gesprek bij Trustpunt)

Hoe help je een vriend(in) of medestudent?

Als getuige van ongewenst seksueel gedrag vraagt het veel moed om te reageren. Toch is het belangrijk dat je het niet zomaar laat passeren. Je kan er immers voor zorgen dat de situatie niet erger wordt en dat het gedrag stopt. Enkele tips:

• Bied een luisterend oor. Laat je vriend(in) of medestudent in alle rust zijn of haar verhaal vertellen. Jouw eigen mening is nu niet van tel.
• Vel geen oordeel. Misschien is je vriend(in) of medestudent bang om niet geloofd te worden. Of hij of zij kampt met schuld- of schaamtegevoelens. Stel het verhaal dus niet in vraag en vermijd vragen als: waarom was je daar eigenlijk? Waarom ging je zo gekleed? Hoe komt het dat je niet meteen gereageerd hebt?
• Zoek samen hulp. Bij Trustpunt kan je terecht voor een vertrouwelijk gesprek.

Versterk jezelf als ‘active bystander’

Tijdens deze training van Trustpunt leer je concrete technieken om effectief op te treden wanneer je getuige bent van grensoverschrijdend gedrag. Een training volgen? Contacteer ons voor meer info.

Wat is het beleid van de UGent rond ongewenst seksueel gedrag?

Om (seksueel) grensoverschrijdend gedrag te voorkomen, zet de UGent in op een organisatiecultuur waarin een zorgzame, positieve en respectvolle omgang met elkaar wordt gestimuleerd. De gedragscode zet de krachtlijnen uit in de ruime context van intermenselijk gedrag. De code is van toepassing op medewerkers, studenten en iedereen die in contact komt met onze universiteit.

• Lees de gedragscode van de UGent rond grensoverschrijdend gedrag