Seksueel grensoverschrijdend gedrag bij studenten: veelvoorkomend, maar zelden gemeld

Het blijkt uit een onderzoek van de UGent bij eerstejaarsstudenten. Wie nood heeft om over zulke ervaringen te praten, kan terecht bij Trustpunt.

“Seksueel grensoverschrijdend gedrag komt opvallend vaak voor,” concludeert Joke Depraetere na haar onderzoek aan de UGent van april tot juli 2019. “Bij de bevraagde eerstebachelorstudenten maakte 16,1% van de mannen en 28,5% van de vrouwen het mee in de afgelopen 12 maanden. Vrouwen zijn veel vaker het slachtoffer: 34% van hen werd ooit al ongewenst gekust of seksueel aangeraakt.”

Seksueel grensoverschrijdend gedrag is een breed begrip: voyeurisme, exhibitionisme, iemand dwingen zich uit te kleden of het verspreiden van naaktfoto’s. Dat kan gaan over verkrachting, maar ook een ongewenste kus of aanraking vallen eronder.

Net jongeren die de overstap maken naar de universiteit lopen het meeste risico. Joke: “In de Verenigde Staten spreken experts en academici vaak van een ‘red zone’. Dit verwijst naar de eerste maanden aan de universiteit waarin veel incidenten van seksueel grensoverschrijdend gedrag voorkomen’. Achttienjarigen krijgen nieuwe vrijheden en worden onafhankelijker. Bovendien komen ze tijdens het uitgaan vaak in aanraking met grote hoeveelheden drank of drugs, wat hen in een kwetsbare positie brengt.”

Praten over grensoverschrijdend gedrag

Wat opvalt is dat slachtoffers amper naar buiten komen met hun verhaal. Joke: “Ongeveer de helft meldt grensoverschrijdend gedrag helemaal niet. Wie dat wel doet, praat er vooral over met medestudenten, vrienden, familie of hun partner. Slechts 5% doet melding bij formele instanties, zoals een huisarts, zorgverlener, hulplijn of de politie. Amper 1% klopt aan bij instanties aan de UGent. Ofwel vinden slachtoffers dus genoeg steun in hun dichte omgeving, ofwel durven ze de stap niet zetten naar officiële instanties, ofwel weten ze niet bij welke instanties ze terecht kunnen.”

Nochtans zijn die er wel, ook bij de UGent.

Bij Trustpunt kunnen UGent-studenten terecht voor opvang en ondersteuning na grensoverschrijdend gedrag. Adinda Dujardin, vertrouwenspersoon bij Trustpunt “Dat kan voor seksueel ongewenst gedrag, fysieke of verbale agressie en pesterijen. De laatste tijd merken we meer bezorgdheden rond online grensoverschrijdend gedrag. Sociale interacties verschuiven naar social media, chatboxen en videostreams, dus ook ongepast gedrag speelt zich meer en meer virtueel af.”

Studenten die hiermee te maken krijgen, ervan getuige zijn of met vragen zitten, kunnen bij Adinda en haar collega’s terecht. Adinda: “Wij luisteren eerst naar wat de student nodig heeft om met de situatie om te gaan. Je kan advies vragen of langskomen voor een gesprek. Alles is vertrouwelijk, wij zetten enkel verdere stappen als jij dat wil. We kunnen een luisterend oor bieden of ondersteunen bij het aangeven dat gedrag ongewenst is en welke impact dat heeft. Dat aangeven is belangrijk: grenzen worden niet altijd bewust of met opzet overschreden.”

Grenzen zijn persoonlijk

Schaamte, een laag zelfvertrouwen, overmatig alcoholgebruik, zelfverwonding, angsten, depressies of suïcidale gedachten. De lijst van mogelijke gevolgen van seksueel grensoverschrijdend gedrag is onrustwekkend. Joke: “Bijna een derde van de mannen en twee derde van de vrouwen ervaart minstens één van die negatieve effecten op hun mentaal welzijn. We zagen onlangs nog in de media wat de impact kan zijn van het verspreiden van naaktbeelden. Het is belangrijk dat studenten weten dat ze hierover kunnen praten.”

Al verschilt die impact van persoon tot persoon. Adinda: “Seksueel grensoverschrijdend gedrag kan mensen heel diep raken, naargelang de bagage die ze meedragen. Als iemand iets heftigs heeft meegemaakt en nadien met een mildere vorm daarvan wordt geconfronteerd, kan dat oude wonden open halen. De impact hangt af van verschillende factoren, zoals de nabijheid van die persoon, de duur en herhaling van de feiten en wat jij zelf als grens ervaart. Grenzen zijn heel persoonlijk: wat de één als neutraal ziet, kan iemand anders grensoverschrijdend vinden. Het hoeft ook niet ‘zwaar’ aan te voelen om ondersteuning te vragen. Je oncomfortabel voelen bij een situatie is al voldoende om
Trustpunt te contacteren. ”

Wie (seksueel) grensoverschrijdend gedrag meemaakt of ziet en erover wil praten of
vragen heeft, kan een afspraak maken voor een vertrouwelijk gesprek via het online agendasysteem van het Team Vertrouwenspersonen:

• Maak een on campus afspraak (de afspraak gaat door in onze gespreksruimtes in het rectoraat).
• Maak een online afspraak (de afspraak gaat door via Ms Teams)