Erkende meettoestellen en hun werking

Algemeen

Voor de bepaling van het aandeel mager vlees (MVA%) in een varkenskarkas zijn er verschillende toestellen erkend in België en bij uitbreiding in Europa. De formules waar de toestellen zich op baseren zijn specifiek per toestel en bij uitbreiding per lidstaat als gevolg van de gemeten parameters en specifieke varkenspopulatie. Dit wil zeggen dat de resultaten van verschillende toestellen niet met elkaar vergeleken mogen worden, als gevolg van de verschillende meetprincipes. Enkel wanneer de te meten populatie perfect overeenkomt met de populatie die aan de basis ligt van de formule mogen de toestellen onderling vergeleken worden. In de praktijk is dit echter niet haalbaar. Ieder lot varkens heeft zijn technische eigenschappen. Lotgrootte, gewicht, bevleesdheid en vervetting zullen snel wijzigen en hebben een impact op het uiteindelijke resultaat.

Er zijn drie grote groepen van indelingstoestellen erkend in België: priktoestellen, optische toestellen (camera's) en ultrasone toestellen.

Priktoestellen

De priktoestellen werken op basis van lichtreflectie. Een naald met lampje en camera wordt doorheen het karkas geprikt, en bij het terugtrekken wordt de dikte van de verschillende lagen (tussenrib, spier (X2) en spek (X1)) bepaald. Deze waarden worden gebruikt in de formule voor het berekenen van het aandeel mager vlees (MVA%). Bij elke formule hoort een RMSEP-waarde, een maat voor de onzekerheid die elke nieuw gemeten waarde hoort.

De priktoestellen erkend in België zijn: FOMII en OptiGrade-MCP

FOM II

Dit toestel is van Deense makelij en wordt verdeeld door de firma Frontmatec. Bij de FOM II wordt per karkas één keer geprikt. De prik gebeurt tussen de derde en de vierde laatste rib, vanop 7cm van het kliefvlak aan de buitenzijde tot 4cm van het kliefvlak aan de binnenzijde. De prikrichting staat weergegeven in onderstaande figuur. Het toestel meet met een interval van 0.1mm.

Formule: MVA% = 64.98677 – 0.82043 * X1 + 0.11917 * X2

Parameters: X1 (spekdikte) en X2 (spierdikte)

Nauwkeurigheid: RMSEP = 2.15

OptiGrade-MCP

Dit Duits toestel van de firma ClassPro prikt éénmaal per karkas. De prik gebeurt tussen de derde en de vierde laatste rib, vanop 7cm van het kliefvlak aan de buitenzijde tot 4cm van het kliefvlak aan de binnenzijde. De prikrichting staat weergegeven in onderstaande figuur. Het toestel meet met een interval van 0.1mm.

Formule: MVA% = 65.18582 – 0.83449 * X1 + 0.12034 * X2

Parameters: X1 (spekdikte) en X2 (spierdikte)

Nauwkeurigheid: RMSEP = 2.36

Optische toestellen

Optische toestellen werken met behulp van een camera en zijn dus afhankelijk van juiste positionering en belichting van het karkas. Er worden één of meerdere foto's gemaakt die door software worden geanalyseerd om tot een aandeel mager vlees (MVA%) te komen.

De optische toestellen erkend in België zijn: CSB Image-Meater, OptiScan-TP en OptiScan-TPC

CSB Image-Meater 2.0

De CSB Image-Meater 2.0 is een automatisch toestel dat bestaat uit één zwart-witcamera en software om de beelden te verwerken. De camera maakt van elk karkas een beeld ter hoogte van de laatste lendenwervels en de heupspier, en de software verwerkt dit tot een aandeel mager vlees (MVA%) en eventueel een schatting van het gewicht van de verschillende deelstukken.

Formule: MVA% = 65.64227 – 0.19817 * ZPF + 0.02295 * ZPM – 0.21595 * MF + 0.05384 * MM – 0.17837 * V4F

Parameters: ZPF (spekdikte overeenkomstig met de ZP-methode), ZPM (spierdikte overeenkomstig met de ZP-methode), MF (gemiddelde spekdikte bovenop de lendenspier), MM (gemiddelde vleesdikte van de lendenspier), V4F (gemiddelde spekdikte bovenop 4 aangeduide lendenwervels)

Nauwkeurigheid: RMSEP = 2.17

Optiscan-TP

De Optiscan-TP is een manueel toestel dat ter hoogte van de heupspier de spekdikte en de spierdikte berekent overeenkomstig met de ZP-methode. Dit wordt dan herrekend tot een aandeel mager vlees (MVA%).

Formule: MVA% = 64.36031 – 0.67190 * X1 + 0.08306 * X2

Parameters: X1 (spekdikte overeenkomstig met de ZP-methode), X2 (spierdikte overeenkomstig met de ZP-methode)

Nauwkeurigheid: RMSEP = 2.06

Optiscan-TPC

De Optiscan-TPC is een halfautomatisch toestel dat ter hoogte van de heupspier de spekdikte en de spierdikte berekent overeenkomstig met de ZP-methode. Dit wordt dan herrekend tot een aandeel mager vlees (MVA%).

Formule: MVA% = 64.88925 – 0.63908 * X1 + 0.06647 * X2

Parameters: X1 (spekdikte overeenkomstig met de ZP-methode), X2 (spierdikte overeenkomstig met de ZP-methode)

Nauwkeurigheid: RMSEP = 2.09

Ultrasone toestellen

Ultrasone toestellen gebruiken geluidsgolven en bijhorende reflectie om verschillende dichtheden van weefsels in het varkenskarkas te detecteren.

Zowel AutoFOM III als AutoFOM IV zijn erkend in België, maar enkel AutoFOM III is in gebruik.

AutoFOM III

De AutoFOM III bestaat uit een beugel met 16 ultrasone sensoren waar de karkassen over worden getrokken. Het toestel wordt in tegenstelling tot de andere classificatietoestellen gebruikt aan het begin van de slachtlijn, op het moment dat de binnenzijde van de varkens nog niet is blootgelegd.

Formule: MVA% = 63.95763 – 0.35761 * R2P10 – 0.26503 * R2P8 – 0.30317 * R2P4 + 0.08574 * R3P5

Parameters: R2P10 (minimale spekdikte in de hele rug), R2P8 (minimale spekdikte in rugspier dichtst bij de goot) , R2P4 (spekdikte 70mm van de wervelkolom ter hoogte van R2P8), R3P5 (maximale spierdikte in de hele rug)

Nauwkeurigheid: RMSEP = 1.72