Computerwetenschappen is een sterk evoluerende ingenieursdiscipline met een zeer groot maatschappelijk belang. Het internet laat toe dat minder mobiele ouderen contact onderhouden met familie, vrienden en zorgverleners; zelfrijdende voertuigen kunnen zorgen voor minder uitstoot en minder verkeersongevallen; slimme gebouwen verbruiken minder energie; vooruitgang in medische technologie zorgt ervoor dat aandoeningen die vroeger ongeneeslijk waren nu wel te behandelen zijn. Het internet zorgt ervoor dat informatie voor iedereen dag en nacht beschikbaar is, ongeacht rang of stand. Het maatschappelijk belang van informatietechnologie kan nauwelijks onderschat worden. Het is een essentieel onderdeel van onze westerse levensstijl. Naast de positieve effecten van informatietechnologie zijn er ontegensprekelijk ook negatieve effecten: terroristen kunnen via datzelfde internet hun activiteiten op een verborgen manier plannen en tot uitvoering brengen; door digitalisering en automatisering gaan jaarlijks veel jobs verloren; de huidige generatie van sociale media is heel kwetsbaar voor misleidende berichten; e-commerce zet heel wat druk op de kleinhandelszaken, .... Het verwerpen van informatietechnologie is echter geen optie omdat technologische evoluties niet te stuiten zijn en weinigen zouden kiezen voor wereld zonder smartphones, digitale televisie, sociale media of digitale muziekdiensten. De enige zinvolle houding is om de positieve effecten van technologische evoluties in te zetten voor maatschappelijke en economische vooruitgang, en tegelijk oplossingen te zoeken voor de negatieve effecten ervan. Dit is de maatschappelijk opdracht die wij meegeven aan alle afstuderende burgerlijk ingenieurs in de computerwetenschappen.
Economisch belang
Volgens het rapport Belgium 2.0 van de centrale raad voor het bedrijfsleven, draagt de ICT-sector 3,7% bij tot het Belgische BBP, en 7,7% tot de economische groei. Samen met de informatiegedreven sectoren zoals banken, e-commerce, loopt dit op tot meer dan 20% van het BBP en meer dan 34% van de economische groei. Het is duidelijk dat de ict-sector een relatief kleine sector is, maar wel een sector die meer dan het dubbele van zijn gewicht bijdraagt aan de economische groei. De afgestudeerde computerwetenschappers komen vooral terecht in de ict-sector en in de informatiegedreven sectoren en dragen daar hun steentje bij tot de verdere ontwikkeling van de economie. Jammer genoeg is het aanbod aan afgestudeerde computerwetenschappers veel kleiner dan het aanbod aan kwaliteitsvolle jobs inde sector. Het huidig aantal afgestudeerden is nauwelijks voldoende om alleen nog maar de ict-start-ups uit de Gentse regio van technische profielen te bedienen. Grote bedrijven zoals Nokia, Proximus en Barco hebben jaarlijks meer vacatures dan er afstuderende computerwetenschappers in Gent zijn. Voor grote bedrijven zoals Google, Facebook of Amazon is Gent geen interessante vestigingsplaats omdat er gewoon te weinig technische profielen afstuderen. Gent is op dit ogenblik de belangrijkste startup-stad van Vlaanderen, en een toenemende aantal van deze bedrijven worden nu scale-ups die een groeispurt moeten doormaken om internationale markten te kunnen veroveren. Al deze bedrijven hebben nood aan goed opgeleide it'ers om te kunnen doorgroeien.
Voor doorzetters!
Nieuwe studenten blijken vaak niet zo goed te weten wat computerwetenschappen precies inhoudt. Vaak gaat men ervan uit dat men al heel goed moet kunnen programmeren of een nerd moet zijn om computerwetenschappen aan te kunnen. Dat is duidelijk niet het geval. Naar de opleiding computerwetenschappen kom je om vanalles te leren over computerwetenschappen, niet omdat je het allemaal al kent. De opleiding begint vanaf nul en bouwt gaandeweg aan de competenties die nodig zijn om als computerwetenschapper aan de slag te kunnen gaan. Als student in de computerwetenschappen zal je naast een grondige studie van de theoretische basis van de computerwetenschappen, ook uitgebreid kennismaken met de fysieke laag van computersystemen (alles wat tastbaar is zoals hardware, netwerken), de systeemsoftware, en de toepassingen. Op die manier zal je inzicht verwerven in de volledige werking van moderne informatiesystemen (van de transistor en de bits op de harde schijf tot geavanceerde toepassingen zoals sociale media en zelfrijdende auto's). Deze technische kenniscompetenties worden aangevuld met de ontwikkeling van een uitgebreide verzameling van persoonlijke vaardigheden zoals samenwerken, communiceren, onderzoeken en ondernemen. Noties van programmeren en aanleg voor wiskunde is al wat er nodig is om computerwetenschappen te kunnen aanvatten. Het overige leer je in de opleiding. Daarnaast zullen het vooral doorzettingsvermogen, enthousiasme en gezond verstand zijn die jouw succes zullen bepalen.
Balans tussen inspanning en ontspanning
De opleiding computerwetenschappen heeft in de voorbije decennium de programma's zodanig weten te optimaliseren dat de werklast om te kunnen slagen voor 80% van de studenten ongeveer goed zit. Met die 80% scoort de computerwetenschappen het best van alle bacheloropleidingen burgerlijk ingenieur. Voor de masteropleiding vindt 78% dat de werklast om te kunnen slagen ongeveer goed is. Slechts 22% van de studenten vindt de opleiding hetzij te licht, hetzij te zwaar. Gelet op de diverse instroom uit verschillende vooropleidingen is dit een hele prestatie. Het feit dat 78-80% van de studenten vindt dat de werklast ongeveer goed zit, wil niet zeggen dat datzelfde aantal studenten ook elk jaar slaagt voor het modeltraject. Voor de bacheloropleiding behaalt 59% van de studenten het diploma op drie jaar, 23% op vier jaar en 14% heeft meer dan vier jaar nodig om alle competenties te verwerven. Voor de masteropleiding behaald 67% het diploma na twee jaar, 25% na drie jaar, en 8% doet er meer dan drie jaar over. Dit is duidelijk geen gevolg van problemen met de opleiding, maar een gevolg van bewuste keuzes die door de studenten gemaakt worden.
Dynamische en snel evoluerende opleiding
De grootste uitdaging van de computeringenieur is het beheersen van de snel stijgende complexiteit van moderne informatieverwerkende systemen. Dergelijke systemen hebben al gauw honderden simultane gebruikers, worden uitgevoerd door verschillende servers, bestaan uit een paar miljoen regels programmacode en moeten dag en nacht op een betrouwbare en veilige manier beschikbaar zijn. De opleiding in de computerwetenschappen vormt ingenieurs die in staat zijn om dergelijke complexe informatieverwerkende systemen te ontwerpen en te realiseren. Ze doen dit op een ef ciënte en methodische manier, gaande van het concept, de analyse, het ontwerp, de realisatie, het testen, tot en met de oplevering en het onderhoud. Een ingenieur in de computerwetenschappen zal daarbij gebruikmaken van een grondige theoretische basis en de nieuwste technologische kennis, en van eigentijdse professionele hulpmiddelen om die ontwikkeling te ondersteunen. Doordat de informatietechnologie zeer snel evolueert, moet de opleiding dit ook doen. In de masteropleiding bestaat de helft van het aantal studiepunten daarom uit keuzeruimte. Door het aanbod aan keuzevakken elk jaar te actualiseren, kan de student kiezen om zich te bekwamen in de meest recente technieken en technologieën. Opleidingsonderdelen die recent toegevoegd werden zijn: internet of things, software hacking en -protectie, big data science, ...
Een investering in de toekomst!
Door de sterke toename van de digitalisering van tal van producten en diensten valt er in de komende jaren een sterke toename van het aantal jobs in de computerwetenschappen te verwachten. Volgens een rapport van de Europese commissie zal er in 2020 in Europa een structureel tekort zijn van 900 000 ict-profielen. België hinkt achterop in termen van aantallen afgestudeerde ict'ers. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat alle afstuderende masters in de computerwetenschappen nog voor het afstuderen een contract op zak hebben. Uit onderzoek blijkt dat nagenoeg alle 800+ afgestudeerde computerwetenschappers van de laatste 25 jaar in de it-sector werken. De meest voorkomende functies zijn: softwareontwikkelaar, onderzoeker, consultant, manager, ondernemer. De bedrijven die het grootste aantal afgestudeerden tewerkstellen zijn: UGent (onderzoekers en doctoraatsstudenten), Nokia, Delaware Consulting, imec, Esko, KBC, Barco, AG Insurance, Accenture, Proximus. 11% van de afgestudeerden werkt in het buitenland, vooral in de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Canada en Zwitserland. Zij werken voor bedrijven zoals Facebook, Google, NetFlix, Microsoft, Apple, IBM. Om als student al voeling te krijgen met de arbeidsmarkt zijn alle studenten geabonneerd op een aantal mailinglijsten waarop jaarlijks tientallen aanbiedingen voor jobs, vakantiejobs en stages gepost worden. De studenten worden aangespoord om zo snel mogelijk op zoek te gaan naar een vakantiejob in de it-sector. Op deze manier leren ze de arbeidsmarkt kennen, en verwerven ze bijkomende competenties: twee vliegen in één klap.
