Research Brief 18. Jouw nieuwe job: een schot in de roos?
Doctoraal onderzoeker Jolien Stremersch en professor Greet Van Hoye
(17 maart 2022) Stel, je spreekt af met vrienden om een avondje te darten. Het is jouw beurt en je neemt drie pijltjes in de hand. In plaats van je pijltjes één voor één te gooien, gooi je ze alle drie tegelijk naar het bord. Met wat geluk belandt één van je pijltjes op het bord terwijl de andere twee op de grond vallen. De vriend die na jou volgt plant waar hij zijn pijltje wilt gooien en gooit een schot in de roos. Zoeken naar een job is niet anders.
Een groot deel van de mensen wordt doorheen de loopbaan wel eens geconfronteerd met werkloosheid. Zowel vanuit persoonlijk standpunt als vanuit het maatschappelijk standpunt is het cruciaal dat werklozen opnieuw de arbeidsmarkt betreden. Op persoonlijk vlak heeft werkloosheid namelijk negatieve gevolgen voor het fysiek en psychologisch welzijn; op maatschappelijk vlak zijn er negatieve gevolgen voor de schatkist. Het al dan niet vinden van een job hangt af van verschillende factoren, maar de manier waarop men naar werk zoekt is hiervoor een belangrijke determinant, die bovendien in eigen handen kan genomen worden.
Tot nu toe is er vooral aangetoond dat veel tijd en energie investeren in het zoeken naar werk helpt om werk te vinden. Wij vertrekken daarentegen van het idee dat de manier waarop mensen naar werk zoeken nog belangrijker is: kwaliteit boven kwantiteit. Hoewel dit vanzelfsprekend lijkt, is empirisch onderzoek nog steeds erg schaars.
Wat is werkzoekkwaliteit?
Werkzoekkwaliteit wordt beschreven als een proces met vier stappen:
1) doelformulering: het stellen van duidelijke doelen en subdoelen, en je hiervoor engageren;
2) planning: het kiezen van een strategie, vormen van werkzoekintenties, stellen van prioriteiten en voorbereiden;
3) doelnastreving: zelfcontrole bij het nastreven van het doel;
4) reflectie: het analyseren van gesteld gedrag en hieruit leren.
Het doorlopen van deze vier stappen vergroot de kans op het vinden van een job, aangezien dit een leerproces op gang brengt waarbij werkzoekenden leren wat werkgevers zoeken. Zo kunnen ze hun gedrag en sollicitaties aanpassen aan de verwachtingen van werkgevers.
Over ons onderzoek
Tot voor kort bestond er nog geen instrument om werkzoekkwaliteit te meten. Om in te spelen op deze beperking ontwikkelden we een schaal van 20 items. Deze schaal kan dienen als checklist voor werkzoekenden, of kan jobcoaches helpen bij het in kaart brengen van het werkzoekproces van hun cliënten. Je kan de schaal hier raadplegen.
Met ons onderzoek zetten we ons volop in om het belang van werkzoekkwaliteit aan te tonen. In een eerste studie onderzochten we bij studenten Handelswetenschappen of werkzoekkwaliteit naar een stageplaats een invloed had op uitkomsten zoals tevredenheid met de stage, fit met de stage, prestatie op de stage, … Uit dit onderzoek leerden we dat de kwaliteit van het zoekproces een belangrijke rol speelt en een groot deel van het stagesucces verklaart, zelfs als we controleren voor de kwantiteit/intensiteit van het zoekgedrag. We vonden ook dat in deze context reflectie de belangrijkste voorspeller was voor zoeksucces – hoe meer de studenten reflecteerden, hoe hoger hun tevredenheid met de stage.
In een tweede studie bij pas afgestudeerden, onderzochten we of werkzoekkwaliteit kan voorspeld worden door bepaalde variabelen, zoals de zelfeffectiviteit (d.i., vertrouwen in de eigen werkzoekcapaciteiten), verwachtingen en persoonlijkheid (in het bijzonder nauwgezetheid) van werkzoekenden. De resultaten toonden aan dat zelfeffectiviteit en nauwgezetheid positief gerelateerd zijn aan de meeste dimensies van de zoekkwaliteit, en indirect aan het bereiken van een job. 
Op basis van ons onderzoek kunnen we twee concrete aanbevelingen doen aan werkzoekenden:
1) Weet wat je wilt: het loont om een duidelijk doel te formuleren vooraleer je begint met het zoeken naar werk. Als je echt goed weet wat voor job je wilt, is de kans groter dat je uiteindelijk een job zal vinden die beter bij je past. Denk terug aan je dartpijltje en waar je wilt dat dit pijltje landt op het dartbord. Uiteraard is het werkzoekgedrag zelf ook belangrijk, vooral de mate van zelfregulering: houd vol en geef niet op bij een tegenslag, laat je niet afleiden tijdens het zoeken naar werk.
2) Kijk eens in de spiegel: reflecteren blijkt een belangrijke component van werkzoekkwaliteit te zijn. Het loont dus de moeite om regelmatig te evalueren of de uitkomsten van je zoekgedrag overeenstemmen met wat je wilt. Een paar kleine veranderingen aan je planning of gedrag kunnen je al dichter bij je gewenste job brengen. Bij het darten gooi je toch ook je tweede pijltje iets meer naar links als het eerste pijltje in de muur is beland? Misschien zoek je altijd op dezelfde manier naar een job en kan je eens iets anders proberen. Of je kan anderen om advies en ideeën vragen om nog verder te verbeteren. Zo zorg je ervoor dat die nieuwe job een schot in de roos wordt.
Door doctoraatsstudente Jolien Stremersch en professor Greet Van Hoye (Vakgroep Marketing, Innovatie en Organisatie; Jolien.Stremersch@UGent.be en Greet.VanHoye@UGent.be).
Lees meer over deze onderzoeken in de gepuliceerde wetenschappelijke artikels: studie 1 en studie 2. De schaal voor werkzoekkwaliteit vind je in dit open access wetenschappelijk artikel.